Rüşvet Suçu ve Cezası

Rüşvet Suçu ve Cezası

Rüşvet suçu Türk ceza kanunu muzun 252. maddesinde düzenlenmiştir ve tanım olarak görevini ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için doğrudan veya araçlar vasıtasıyla kamu görevlisinin kendisine veya gösterici bir başka kişiye menfaat sağla

Rüşvet Suçu ve Cezası

Rüşvet Suçu ve Cezası Nedir?

Rüşvet suçu Türk Ceza Kanunumuzun 252’nci maddesinde düzenlenmiş ve görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, bir kamu görevlisinin kendisine veya göstereceği bir başka kişiye menfaat sağlaması olarak tanımlanmıştır. Rüşvet suçunda failin kamu görevlisi olması zorunluluğu yanı sıra kamu görevlisinin de görevi gereği yapması gerektiği ya da yapmaması gerektiği işi tarafların arasında anlaşmaya bağıntılı olarak menfaat elde etme gerekliliği aranmaktadır. Yani fail kamu görevlisi olsa bile yerine getirdiği işlem eğer kişinin görevi kapsamında bir iş değilse rüşvet suçu oluşmayacaktır. Bunun yanı sıra dikkat edilmesi gerekirse rüşvet alan tarafla ki bu taraf kamu görevlisidir rüşvet veren taraf arasında şüpheye mahal vermeyecek bir anlaşmanın bulunması şarttır. Nitekim rüşvet suçunu irtikap suçundan ayıran özelliklerden bir tanesi rüşvet suçunda tarafların aralarında anlaşmış olması şart olup irtikap suçundaki gibi herhangi bir cebir yahut ikna ya da aldatma bulunmamaktadır. Unutmayın Rüşvet veren de suçludur. Rüşvet suçu cezası 4 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasıdır. Rüşvet suçu tanıklarla, teknik takiple ispat edilebilir. Rüşvet alan polise 4 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası verilebilir. Tabii ki bu cezada artış ya da azalış olup olmayacağı somut rüşvet suçuna ilişkin olaya göre saptanacaktır. Rüşvet suçu kamuya karşı işlenen suçlara girip rüşvet suçunu işleyecek kişi de kamu görevlisi olacaktır. Bu suç da zimmet suçu gibi meslekten çıkartılmayı, devlet memurluğundan çıkarmayı gerektiren bir suçtur. Hem meslekten çıkarma hem de hapis cezası alma durumu rüşvet suçunun sonuçlarındandır. Rüşvet suçunun faili iseniz yani hakkınızda rüşvet suçundan dolayı bir soruşturma yahut açılmış bir kamu davası varsa örneğin polis memuru rüşvet suçunu işlemişse ya da asker olarak rüşvet suçu işlenmişse bu durumda meslekten çıkarma kararı da verilebilecektir. 

Rüşvet suçu Türk Ceza Kanunun Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar başlığı altında düzenlenen diğer bazı suçlar gibi devlet memurluğuna engel suçlar arasında yer alması sebebiyle söz konusu suçu işleyen ve hakkında yapılan yargılama neticesinde cezaya hükmedilen kamu görevlisi görevinden çıkarılacağı gibi yeniden kamu görevine girmesi de mümkün olmayacaktır. Rüşvet suçu bu nedenle memur suçları arasında sayılmaktadır. Rüşvet suçu hakkında yargılama yapılması ve alınacak ceza devlet memurluğunu etkilediğinden dolayı alanında uzman ceza avukatından hukuki destek alınmasını tavsiye ederiz. Ayrıca unutmayın rüşvet suçu şikayete tabi bir suç değildir. Nitekim rüşvet suçundan ceza alan memur 657 sayılı devlet memurları kanunun 125. maddesi gereği devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılacaktır. Alanında uzman bir ceza avukatının rüşvet suçu hakkında yapacağı bilgilendirme ve de alınacak desteğin önemli olduğunu unutmamak gerek.

Rüşvet, bir kişinin yasa dışı olarak bir makam sahibine ya da bir kamu görevlisine para, mal ya da hizmet sunması veya teklif etmesi veya bunların kabul edilmesi suçudur. Rüşvet, hukukun eşitliğini ve adaleti bozan, ekonomik ve toplumsal düzeni olumsuz yönde etkileyen ve ahlaki değerleri zedeleyen bir suçtur.

Rüşvet yapmak, ciddi hukuki cezalarla sonuçlanabilir. Bu cezalar arasında hapis cezaları, para cezaları, işten çıkarılma, görevden alınma, hukuki süreçler ve diğer cezalar bulunabilir. Rüşvet yapmak, ayrıca kişinin profesyonel ve sosyal itibarını da zedeleyebilir.

Rüşvet Suçunda Korunan Hukuki Değer Nedir

Rüşvet suçunda korunan oku ki değer kamu idaresinin güvenirliği ve işleyişidir. Nitekim rüşvet suçu Türk ceza kanunumuzun millete ve devlete karşı suçlar başlığı altında kamu idaresinin güvenirliğine ve işleyişine karşı suçlar başlığı altında yer almaktadır. Rüşvet suçunu kanun gereği işlemesi mümkün olan kişi kamu görevlisi olduğundan dolayı ve kamu görevlisinin de devletin dürüst, güven, eşitlik ilkelerine aykırı davranmayacağız, bu aykırılık meydana gelmiş ise kamu idaresinin güvenirliği ve işleyişini sarsıcı, işbu sebeple korunan hukuki değerin yukarıda belirtmiş olduğunuz şekilde ifade edilir diyeceği açıktır.

Rüşvet Suçunun Hukuki Konusu

Rüşvet suçunun hukuki konusunu suçun madde metninde tanımlanan “görevinin ifası ile ilgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, sağlanacak menfaat” oluşturmaktadır. Buradaki menfaat kavramı maddi ya da manevi menfaat olabileceği gibi menfaatin taşınır ya da taşınmaz bir mal olması da fark etmemektedir.

Rüşvet Suçunun Faili

Rüşvet suçunun faili açık bir şekilde kanunda düzenlendiği şekilde kamu görevlisidir. Ancak rüşvet veren bakımından ise rüşvet veren kişinin de cezalandırılacağı düşünüldüğünde rüşvet suçunun iki tür faili olduğu da aslında görülecektir. Nitekim rüşvet suçunun faili rüşveti alan taraf bakımından kamu görevlisi iken rüşvet veren bakımından da özel kişi olacaktır. burada dikkat çekilmesi istediğimiz bir durum sizi kamu görevlisinin suç işlemesinden sonra emekliye ayrılması, meslekten çıkartılmış olması yahut görevini kendi isteğiyle bırakıp istifa etmiş olması gibi durumlarda kamu görevlisi olma sıfatını kaybetmiş olsa dahi suç işlendiğinden rüşvet suçu gerçekleşmiş olacak bir kişi hakkında yargılama yapılacaktır.

Rüşvet Suçunda Fiil

Rüşvet suçu kanunda tanımlandı şekilde görevinin ifası ile ilgili bir işi yapması veya yapmaması için doğrudan veya Arıcılar bu hastasıyla bir kamu görevlisine veya gösterici bir başka kişiye menfaat sağlamak görevini iyi fa Siri iyi bir iş yapması ve yapmaması için doğru da mı Arıcılar basitlik kendisine veya gösterici bir başka kişi menfaat sağlamak şeklinde düzenlenmiştir. Buna göre rüşvet suçunda oluşmasını sağlayacak koşullar:

Taraflar arasında rüşvet anlaşması olması gerekir
Rüşvet suçunda önemli hususlardan bir tanesi rüşvet anlaşmasının taraflar arasında yapılmış olmasıdır. Tabii ki de bu anlaşma kafamızda canlandırdığımız şekilde bir yazılı anlaşma olmayıp tarafların iradelerinin birbirleriyle uyuşması hukuk düzeni tarafından korunmayan bir anlaşmanın yapılmıştır. Bu anlaşmanın tarafların birbirine menfaat sağlamayı iradeleriyle uygun görmesi hususunda yapmış oldukları bir anlaşma olup da kamu görevinin yerine getirilmesi ile ilgili kişinin daha doğrusu kamu görevlisi bir iş yapması diğer durum ise bu işin yapılması karşılığında bir faydanın sağlanmasıdır. Kısaca kamu görevlisi ile diğer özel kişinin karşılıklı anlaşması yeterlidir.

Tarafların birbirleriyle anlaşmış olması yeterli olup bu anlaşmanın yukarıda ifade ettiğimiz üzere yazılı yapılması şart değildir. O yapılan anlaşmanın rüşvet anlaşması olduğu unutulmamalıdır. Anlaşılacağı üzere her iki tarafta yani kamu görevlisi ile diğer özel kişi arasında rüşvet hususunda iradenin uyuşması ve irade sakatlığımayacak hususların da bulunmaması gerekir.

Rüşvet suçunda önemli olan hususlardan bir tanesi de aşağıda da ayrıntılı bir şekilde anlatacağımız üzere rüşvet suçundan işlem görmüş bir devlet memurunun memurluktan çıkarılacağı hususudur. Yapılan soruşturma ve kovuşturmalar neticesinde kamu görevlisinin işlediği fiilin unsuru dikkate alarak rüşvet suçunu değildi görevi kötüye kullanma yahut belgede sahtecilik gibi diğer suçları oluşturacak hususlar ortaya çıkmış ise bu durumda kamu görevlisinin yine disiplin sorumluluğunun ortaya çıkacağı unutulmamalıdır.
Rüşvet suçun işlenmesi için kamu görevlisinin özel bir kişiden rüşvet alması ve aralarında rüşvet anlaşması olması gerektiğini yukarıda açık bir şekilde belirttik. İşte bu rüşvet anlaşması nda görevin ifası ile ilgili olarak bir işin yapılması yahut yapılmaması, rüşvet anlaşması sonrasında tarafların menfaat sağlamış olması o, özel kişinin yahut rüşvet anlaşmasının tarafı olan ve kamu görevlisi olmayan kişinin kamu görevlisi olan karşı tarafa menfaat sağlama vaadinde bulunmuş olması gerekmektedir.

Rüşvet Suçuna Etki Eden Haller

O Türk ceza kanunun 252. maddesinin yedinci fıkrasında rüşvet alan yahut rüşvet talebinde bulunan veya bu konuda anlaşmaya varan kişilerin 

  • Yargı görevlisi olması, yani yargı görevi yapan kamu görevlilerinden biri olması,
  • Hakemlik yapan kamu görevlisi olması, 
  • Bilirkişilik görevi yapan kamu görevlisi olması, 
  • Noterlik yapan kişilerden olması, 
  • Yeminli mali müşavirlerden

olması durumunda rüşvet suçundan dolayı verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılacaktır.

Rüşvet Suçunun Hukuka Aykırılık Unsuru

Öncelikle Türk ceza kanunumuzda yer alan hukuka uygunluk nedenlerinin neler olduğunu sıralayalım;

  • Kanun hükmünün yerine getirilmesi,
  • Meşru müdafaa,
  • Hakkın kullanılması,
  • İlgilinin rızası

Rüşvet suçu hususunda suçun hukuka aykırılık unsurlarını ortadan kaldıran bir durumun yukarıda saymış olduğumuz hususlar çerçevesinde gerçekleşmeyecekte düşünülmektedir.

Rüşvet Suçunun Manevi Unsuru

Rüşvet suçun manevi unsurun kanundaki tanımından da görüleceği üzere Kasttır. Rüşvet suçu kasten işlenen bir suç olmakla birlikte suçun taksirle işlenenbileceğini ilişkin bir düzenleme kanunda yer almaktadır. Rüşvet suçunun oluşması için kamu görevlisi ile diğer şahıs arasında iradelerinin ortaya konulması bakımından bilerek ve istenerek bir anlaşmaya varılması ve bu bilme ve isteme eylemlerinin kamu görevinin yerine getirilmesi ile ilgili bulunması ve de Ortaya konulacak olan yahut yapılacağı iddia edilen menfaatin hukuka aykırı olması şarttır.

Rüşvet Suçu ile İrtikap Suçu Arasındaki Fark

Rüşvet suçu ile irtikap suçu arasındaki farklar çeşitlilik göstermekle birlikte rüşvet suçunda failler bakımından çok farklı bir suç olmakla birlikte irtikap suçu öok failli bir suç değildir. İrtikap suçunda kamu görevlisi tarafından mağdura karşı cebir hile yahut onun hatasından yararlanmak suretiyle suç işlenecek iken rüşvet suçunda rüşvet alan ile rüşvet veren arasında ki rüşvet alan tarafın kamu görevlisi olması da gerekmekte birlikte her iki taraf arasında da özgür irade ile gerçekleştirilmiş rüşvet anlaşmasının bulunması şarttır. Ayrıca rüşvet anlaşmasının kamu görevlisinin görevine giren bir işin yapılması yahut yapılmaması şeklinde ortaya çıkması da gerekmektedir. Rüşvet suçunda rüşvet alan da rüşvet veren de cezalandırılır iken irtikap suçunda sadece irtikap suçunu işleyen kamu görevlisi cezalandırılır. İrtikap suçunda irtikap suçunu konu olan menfaatin değeri mağdurun yani karşı tarafın ekonomik durumu suçun daha az cezayı gerektiren nitelikli hali olarak düzenlenmişken rüşvet suçunu konu olan menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu suçun daha az cezayı gerektiren nitelikli hali şeklinde düzenlenmiştir. Rüşvet suçunda etkin pişmanlık hükmü bulunmakta iken irtikap suçunda etkin pişmanlık düzenlenmemiştir.

Rüşvet Suçu Nasıl İspat Edilir

Rüşvet suçu, bir kişinin resmi bir görevlinin veya diğer bir kişinin işlerini etkilemek için para veya diğer değerli şeyler sunması veya teklif etmesidir. Bu suçun ispatı için aşağıdaki adımlar izlenebilir:

  1. Kanıtları Toplama: Rüşvet suçu işlendiğine dair herhangi bir kanıt bulmak gereklidir. Bu kanıtlar, belgeler, tanık ifadeleri, video kayıtları veya telefon görüşmeleri olabilir.

  2. Para Akışının İzlenmesi: Rüşvet suçunun ispatı için, paranın nereden geldiğini ve nereye gittiğini gösteren bir para akışı analizi yapılabilir. Bu analiz, para akışının hangi hesaplardan geçtiğini ve kimin faydalandığını gösterir.

  3. Rüşvet Alan veya Veren Kişilerin İfadeleri: Rüşvet suçu işlendiğinde, rüşvet alan veya veren kişilerin ifadeleri de kanıt olarak kullanılabilir. Bu ifadeler, suçun ne zaman, nerede ve nasıl işlendiğine dair ayrıntıları içermelidir.

  4. İşin Doğası: Rüşvet suçunun ispatı için, rüşvetin ne amaçla ödendiği de önemlidir. Eğer rüşvet ödemesi, işin yapılması veya sonucunu etkilemek için yapıldıysa, suçun ispatı daha kolay olabilir.

  5. Rüşvetle İlgili Belge ve Kayıtlar: Rüşvet suçu ile ilgili belge ve kayıtlar, ödeme bilgileri ve diğer kanıtların yanı sıra, bir anlaşma veya sözleşme de kanıt olarak kullanılabilir.

Yukarıdaki adımlar, rüşvet suçunun ispatında kullanılabilen yöntemlerdir.

Rüşvet Suçu Yargıtay Kararları

Rüşvet Suçunda Eksik Araştırma ve Yetersiz Gerekçe Bozma Sebebidir

Sanığın görevinin gereklerine aykırı hareket etmesi için kime, nasıl, ne şekilde, hangi iş ve işlemi nedeniyle ne kadar para verdiği karar yerinde denetime olanak verecek biçimde gerekçeleriyle gösterilerek hukuki durumunun takdir ve tayini gerektiği gözetilmeden, eksik araştırma ve yetersiz gerekçelerle yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, bozma sebebidir. Yargıtay 5. Ceza Dairesi         2015/4135 E.  ,  2020/645 K.

Rüşvet Suçunun Oluşması İçin Rüşvet Anlaşması Bulunmalıdır

Kamu görevlisi olan sanığın, hakkında rüşvet aldığı yolunda yaygın söylentilerin bulunduğu, yakınana da yapmaması gereken bir işte kolaylık sağlayacağını söyleyerek yarar sağlamak istediği, olayın başlangıcından itibaren rüşvet vermek niyetinde olmayan yakınanın, sanık ile arasında geçen konuşmaları cep telefonunun hafızasına kaydettiği ve rüşvet teklifini, sanığı yakalatmak ve suçun maddi kanıtlarını ortaya çıkartmak amacıyla kabul etmiş gibi göründüğü, bu haliyle taraflar arasında özgür iradeye dayalı bir rüşvet anlaşmasının bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda sanık, rüşvet alma suçunun icra hareketlerine doğrudan doğruya başlamış, ancak elinde olmayan engel neden yüzünden tamamlayamamıştır. O halde sanığın eyleminin, rüşvet almaya kalkışma aşamasında kaldığının kabulü zorunludur. Bu itibarla yerel mahkemece, dosyada mevcut kanıtların yanlış değerlendirilmesi sonucunda suçun tamamlandığının kabul edilmesi isabetsiz olup, direnme hükmünün bozulmasına karar verilmelidir.  Yargıtay Ceza Genel Kurulu Ceza Genel Kurulu         2009/5-150 E.  ,  2010/1 K.

1