Askeri Ceza Kanununda Düzenlenen Cezalar

Askeri Ceza Kanununda Düzenlenen Cezalar

Askeri Ceza Kanununda Düzenlenen Cezalar- 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu'nun 13’üncü maddesinde, askerliğin temelinin disiplin olduğunu ifade edilmiş ve “Kanunlara, nizamlara ve âmirlere mutlak bir itaat ve astının ve üstünün huk

Askeri Ceza Kanununda Düzenlenen Cezalar- 211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu'nun 13’üncü maddesinde, askerliğin temelinin disiplin olduğunu ifade edilmiş ve “Kanunlara, nizamlara ve âmirlere mutlak bir itaat ve astının ve üstünün hukukuna riayet …” şeklinde tanımlanmıştır. İç Hizmet Kanununa dayanılarak çıkarılan İç Hizmet Yönetmeliğinde ise Türk Silahlı Kuvvetlerinde disiplinin önemi yinelenmiş ve disiplinin tesisi ile sürekliliği amacıyla alınması gerekli tedbirler düzenlenmiştir. Disiplinin, her daim göreve hazır olması gereken Türk Silahlı Kuvvetleri personeli açısından önemi ve gerekliliği sebebiyle Türk Ceza Kanunundan farklı olarak ve kanunun meclis görüşmelerinde dile getirilen askerî disiplini korumak ve sürdürmek, adalet ile disiplin arasında dengeyi sağlamak, başka bir ifadeyle adil ve sürekli bir disiplin düzeni oluşturmak amacıyla Askeri Ceza Kanunu yürürlükte bulunmaktadır.

1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nda; "Cürümler ve cezaları" başlıklı Üçüncü Bap'ında 54'üncü madde ve devamında suçlar ve cezaları belirlenmiş "cezalar" başlıklı ikinci bap'ının birinci fasılında ise askeri cezalar hususunda genel hükümler düzenlenmiştir. Asker kişiler hakkında uygulanan Askeri Ceza Kanununda öngörülen asli cezaların yanı sıra Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma, askeri öğrencilik hukukunu kaybettirme ve rütbenin geri alınması gibi fer’i cezalar da düzenlenmiştir. Türk Ceza Kanunu ve genel ceza kanunlarında suç olarak tanımlanmayan ancak askeri görev gereği Askeri Ceza Kanununda suç olarak düzenlenmiş birden fazla suç tipi olmakla beraber cezaların tecili ile soruşturma usulleri hakkında da farklılıklar bulunmaktadır. Nitekim Anayasa Mahkemesi 27.3.2014 tarihli E.2013/91,K.2014/59 sayılı kararında “Hukuk devletinde, ceza soruşturma ve kovuşturmasına ilişkin kurallar, ceza hukukunun ana ilkeleri ile Anayasa’nın konuya ilişkin kuralları başta olmak üzere, ülkenin sosyal, kültürel yapısı, etik değerleri ve ekonomik hayatın gereksinimleri göz önüne alınarak saptanacak ceza siyasetine göre belirlenir. Kanun koyucu, cezalandırma yetkisini kullanırken toplumda hangi eylemlerin suç sayılacağı, bunun hangi tür ve ölçüdeki ceza yaptırımı ile karşılanacağı, ne şekilde soruşturulacağı, nelerin ağırlaştırıcı veya hafifletici sebep olarak kabul edilebileceği konularında takdir yetkisine sahiptir. Söz konusu düzenleme yetkisinin kullanılmasında suçun askerî suç olup olmamasının da dikkate alınması gerekir. 

Zira askerlik hizmetinin ulusal güvenliğin sağlanmasındaki önemi, sivil yaşamda suç oluşturmayan ya da önemsiz görülebilecek cezaları gerektiren kimi eylemlerin suç olarak kabul edilmesini, daha ağır yaptırımlara bağlanmasını veya farklı yargılama usullerine tâbi olmasını gerekli kılabilmektedir.” şeklinde karar vererek askerlik dışı hayatta suç oluşturmayan ya da önemsiz görülebilecek cezaları gerektiren kimi eylemlerin suç olarak kabul edilmesinin gerekli olabileceğini belirtmiştir.

Yukarıda da izah ettiğimiz üzere askerî disiplini sürdürmek, adalet ile disiplin arasında dengeyi sağlamak, adil ve sürekli bir disiplin düzeni oluşturmak amacıyla düzenlenen Askeri Ceza Kanununda suçların yaptırımı olarak öngörülen hapis cezasının yanı sıra asli cezaya eklenen veya asıl cezayı tamamlayan ek cezalar da düzenlenmiştir. Fer’i cezalar asli cezaların yanında kendiliğinden hüküm doğuran veya hâkimin hükmetmek zorunda olduğu cezalar şeklinde ifade edilmektedir. Fer’i cezalar, belirli cezalara çarptırılan asker şahıslar hakkında kendiliğinden ve zorunlu olarak asli cezaya eklenmektedir. Kesin ve zorunlu olarak uygulandıkları durumlarda ceza mahkûmiyetinin bir sonucu olup  bazı cezalarda fer’i cezaların asli cezalara eklenip eklenmemesi hususu hâkimin takdir yetkisine bırakılmıştır. Fer'i cezalara hükmedilmesi için suçun işlendiği zamanda şahsın asker kişi sıfatına haiz olması gerekmektedir. Hüküm zamanında failin Silahlı Kuvvetlerden teskere alarak ayrılmış olması, emekliliğe ayrılmış ya da istifa etmiş olması veya hükmün infazı esnasında infazın mümkün olmamasının bir önemli bulunmamaktadır. 

Askeri Ceza Kanunun "Fer'i askeri cezalar" başlıklı 29'uncu maddesinde Askeri şahıslar hakkında hükmolunacak fer’i askeri cezalar; 
A) Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma,
B) Rütbenin geri alınması,
C) Askeri öğrencilik hukukunu kaybettirme şeklinde düzenlenmiştir.

İçindekiler

• 1- ASKERİ CEZA KANUNUNDA DÜZENLENEN CEZALAR

• 1.1 Türk Silahlı Kuvvetlerinden Çıkarma Fer'i Cezası
• 1.2 Askeri Öğrencilik Hukukunu Kaybettirme Cezası 
• 1.3 Rütbenin Geri Alınması

Türk Silahlı Kuvvetlerinden Çıkarma Fer'i Cezası

Yukarıda izah ettiğimiz kapsamda Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası Askeri Ceza Kanunun 30'uncu maddesinde;
“Aşağıda yazılı hallerde subay, astsubay, uzman jandarmalar ve özel kanunlarında bu cezanın uygulanacağı belirtilen asker kişiler hakkında, askeri mahkemeler veya adliye mahkemelerince asıl ceza ile birlikte, Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilir. Bu husus mahkeme hükmünde belirtilmemiş olsa dahi, Silahlı Kuvvetlerden çıkarmayı gerektirir.
A) Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere ölüm, ağır hapis, bir seneden fazla hapis cezası ile hükümlülük halinde,
B) Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle hükümlülük halinde.
Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere, askeri mahkemelerce üç aydan fazla hapis cezası ile birlikte Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası da verilebilir.” şeklinde düzenlenmiştir.

Görüleceği üzere Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma fer’i cezasının zorunlu ve takdiri olarak uygulanacağı haller maddede tartışmaya yer vermeyecek şekilde açıkça düzenlenmiştir. Bu kapsamda öncelikle ölüm, ağır hapis, bir seneden fazla hapis cezası ile hükümlülük halinde ve de (b) fıkrasında yer alan katolog suçlarda zorunlu olarak Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma fer'i cezasına hükmedilecektir. Maddenin son fıkrasında ise Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma fer’i cezasının takdiri olarak uygulanmasında askeri mahkemeler tarafından taksirli suçlar hariç olmak üzere verilen üç aydan fazla hapis cezası şartı aranmaktadır. Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası subay, astsubay, uzman jandarmalar, sözleşmeli subay ve astsubaylara uygulanmaktadır. Uzman erbaşlar hakkında hem bu kanunda hem de özel kanunda Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma fer'i cezasının uygulanacağına ilişkin bir husus bulunmadığından bu kişiler hakkında uygulanmayacaktır. Nitekim Askeri Yargıtay 3'üncü Dairenin 27.11.2012 tarihli E.2012/1146,K.2012/1053 sayılı kararında; "AsCK’nın 30/B maddesinde; Haklarında Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezası verilecek kişilerin; Subay, Astsubay, Uzman Jandarmalar ve özel Kanunlarında bu cezanın uygulanacağı belirtilen kişiler” şeklinde sayıldığı, sanığın ise 3269 sayılı uzman Erbaş Kanununa tabi, Hv.Svn.Uzm.Çvş. olduğu, bu kanunda da Uzman Erbaş hakkında TSK’dan çıkarma cezasının uygulanacağına dair bir hüküm bulunmadığı dikkate alındığında, sanık hakkında AsCK’nın 30/B maddesi gereğince TSK’dan çıkarma cezasının uygulanmasının yasaya aykırı olduğu sonucuna varıldığından” şeklinde hüküm verilmiştir. Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezasının niteliği ve sonuçları ise 31'inci maddede; hükümlünün Silahlı Kuvvetlerle ilişiğinin kesilmesi olarak belirtilmiştir. Bu ceza ile, fail hakkında ayrıca bir hükme gerek kalmaksızın Askeri rütbe ve memuriyetlerin kaybedilmesi, Subay, astsubay, uzman jandarma ve Devlet memuru olarak tekrar Türk Silahlı Kuvvetlerine kabul edilmeme sonuçlarını doğuracağı düzenleme altına alınmıştır. 

Askeri Ceza Kanununun Ek Madde 1'de ayrıca; Ticaret yapan veya yaptıran ve Ticari ve sınai müesseselerde vazife kabul eden ve bu fiilleri ilk defa yapan subaylarla askeri memurlar ve astsubaylara iki aydan altı aya kadar hapis cezası verileceği, tekerrürü halinde evvelce verilmiş olan ceza bir kat arttırılmakla beraber zabitlerle askeri memurlar hakkında (ihraç) astsubaylar hakkında (rütbenin geri alınması) cezaları da birlikte hükmolunacağı düzenleme altına alınmıştır. Görüleceğü üzere subay, astsubay ve askeri memurların ticaret yapması yasaklanmış olup suçun tekerrürü halinde subay, astsubay ve askeri memurlar hakkında Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezasına hükmedilmektedir. 

Askeri Öğrencilik Hukukunu Kaybettirme Cezası 

Askeri öğrencilik hukukunu kaybettirme cezası, niteliği ve sonuçları Askeri Ceza Kanunun 32'nci maddesinde; 
"Aşağıda yazılı hallerde askeri öğrenciler hakkında, askeri mahkemeler veya adliye mahkemelerince; asıl ceza ile birlikte askeri öğrencilik hukukunu kaybettirme cezası da verilir. Bu husus mahkeme hükmünde belirtilmemiş olsa dahi, Silahlı Kuvvetlerden çıkarmayı gerektirir.
A) Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere ölüm, ağır hapis veya üç aydan
fazla hapis cezasına hükümlülük halinde,
B) 30 uncu maddenin birinci fıkrasının (B) bendinde yazılı hallerde.
Taksirli suçlardan verilen cezalar hariç olmak üzere, askeri mahkemelerce üç ay veya daha az hapis cezası ile birlikte askeri öğrencilik hukukunu kaybettirme cezası da verilebilir." şeklinde düzenlenmiştir. 

Askeri öğrencilik hukukunu kaybettirme cezası Türk Silahlı Kuvvetlerinden çıkarma cezasına farkı bu fer’i cezanın sadece askeri öğrenciler bakımından uygulanması ve TSK’dan çıkarma cezasının uygulanması için düzenlenen ceza miktarı bakımından farklı sınırlamaların yapılmış olmasıdır. Maddenin son fikrasında ise Askeri öğrencilik hukukunu kaybettirme fer’i cezanın uygulandığı durumda başka bir hükme gerek kalmaksızın öğrencin askeri öğrencilik sıfatı ve muvazzaf askeri personel yetiştiren askeri okullara girme hakkının kaybedilmesi
sonucu doğacağı düzenlenmiştir.

Rütbenin geri alınması

Rütbenin geri alınması fer’i cezası Askeri Ceza Kanunun 35'inci maddesinde "Rütbenin geri alınması cezası 30 uncu maddede yazılı hallerde erbaşlar hakkında uygulanır. Bu husus mahkeme hükmünde belirtilmemiş olsa dahi, rütbenin geri alınması işlemi idarece re’sen uygulanır. Rütbenin geri alınması cezası, hükümlünün rütbesinin geri alınarak erliğe indirilmesi, askeri hizmetten doğan ve özel kanunda saklı tutulmayan bütün hakların kaybı sonuçlarını doğurur." şeklinde düzenlenmiştir. Görüleceği üzere rütbenin geri alınması fer'i cezası sadece askerlik yükümlülüğünü yerine getiren erbaşlar hakkında uygulanmaktadır. Sözleşmeli erbaşlar ve uzman erbaşlar hakkında ise bu fer'i ceza uygulanamamaktadır.