Askeri Cezada Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Askeri Cezada Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması- Danışanların en çok yönelttiği sorulardan birisi Askeri Suçlarda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kararı verilip verilemeyeceği yönündedir.

Askeri Cezada Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması- Danışanların en çok yönelttiği sorulardan birisi Askeri Suçlarda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kararı verilip verilemeyeceği yönündedir. Askeri hukuk avukatı olarak bu konuya cevap vermeden önce hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı hakkında kısa bir bilgilendirmede bulunmakta yarar vardır. Ceza Muhakemesi Kanununun 231. Maddesinde yer alan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesinin bazı koşulları bulunmaktadır. 

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Koşulları Nelerdir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması koşulları- Sanığa yüklenen suçtan dolayı yapılan yargılama sonunda hükmolunan ceza, 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası ise; mahkemece, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilir
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmesi için;
Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması, 
Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması, 
Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi,  gerekir. Sanığın kabul etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmez.
Açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen hükümde, mahkûm olunan hapis cezası ertelenemez ve kısa süreli olması halinde seçenek yaptırımlara çevrilemez.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi halinde sanık, beş yıl süreyle denetim süresine tâbi tutulur. Denetim süresi içinde, kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.

Askeri Cezada HAGB Kararının Hukuksal Süreci

Askeri Cezada Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması müessesesi Askeri Ceza Kanununda ve 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununda düzenlenmemişken sonrasında yapılan başvurular ile kanuna eklenmiştir. Bu süreçten kısaca bahsedecek olursak Askeri Cezada Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına ilişkin bir hüküm yokken Anayasa Mahkemesine başvuru yapılarak bu durumun 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu'nun 47. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendiyle anılan Kanun'un üçüncü babının 4. faslında düzenlenen suçlar nedeniyle hükmolunacak cezalara ilişkin erteleme, tedbir ya da para cezasına çevrilme yasağı ile 3., 5. ve 8. fasıllarda düzenlenen suçlara ilişkin erteleme yasağının, ek 8. maddenin ikinci fıkrası ile sırf askeri suçlar ile anılan Kanun'un üçüncü babının dördüncü faslında düzenlenen suçlar nedeniyle hükmolunacak cezalar hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımların uygulanamamasının, ek 10. maddenin ikinci fıkrasıyla da 1632 sayılı Kanun'da düzenlenen tüm suçlarla ilgili olarak 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 231. maddesinin (5) ila (14) numaralı fıkraları arasında düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair kuralların uygulanamamasının aynı hukuki durumda bulunan kişiler arasında eşitsizlik yarattığı; mahkemelerce suça etki eden faktörlerin yeterince değerlendirilip failin ve fiilin özellikleri dikkate alınarak hükmolunacak cezanın şahsileştirebilmesi imkânını ortadan kaldırdığı ve ölçülülük ilkesine aykırılık teşkil ettiği belirtilerek Anayasaya aykırı olduğu belirtilerek kaldırılması talep edilmiş, Anayasa Mahkemesinin 17.01.2013 tarih 2012/80 E., 2013/16 K sayılı kararı ile “…askeri disiplinin tesisi gerekçesiyle suçların işleniş şekli, ağırlığı ve korunan hukuki menfaat gibi hususlarda herhangi bir ayrım gözetilmeksizin 1632 sayılı Kanun’da düzenlenen tüm suçlar yönünden hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının uygulanamaması,  ceza adaleti ile güdülen amaca uygun olmadığı gibi cezanın kişiselleştirilmesinde hâkime tanınan takdir hakkını da ortadan kaldırmaktadır.” gerekçesiyle iptal etmiştir. 
İptal kararı sonrasında ise yapılan düzenleme ile HAGB’nin kural olarak tüm askerî suç ve cezalar yönünden uygulanabilir hâle getirilmesi yöntemine gidilmiş ancak bazı istisnalar getirilmiştir. Buna göre 23/6/2016 tarihli ve 6722 sayılı Kanun’un 14. Maddesiyle 25/10/1963 tarihli ve 353 sayılı Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununa EK 4. Madde eklenmiş, buna göre 353 sayılı Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununun ek madde 4 ile Askeri Cezalar da da Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının uygulanabileceği hüküm altına alınmıştır. İlgili madde;
“5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümleri, aşağıdaki hâller hariç askeri suç ve cezalar hakkında da uygulanır: 
Sırf askeri bir suçtan dolayı altı ay veya daha fazla süreli hapis cezasına hükmedilmesi. 
Fiilin, disiplini ağır şekilde ihlal etmesi veya birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir zarar meydana getirmesi. 
Fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi.” Şeklinde düzenlenmiştir. 

Hangi Suçlar HAGB Kapsamı Dışındadır?

Hangi suçlar HAGB kapsamı dışındadır- Askeri ceza da da HAGB kararı verilebileceğine yönelik yapılan düzenleme ile artık hagb kararı verilebilmesi mümkün olmakla birlikte kanun maddesinde de görüleceği üzere; Sırf askeri bir suçtan dolayı altı ay veya daha fazla süreli hapis cezasına hükmedilmesi, Fiilin, disiplini ağır şekilde ihlal etmesi veya birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını veya etkinliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir zarar meydana getirmesi ile Fiilin savaş veya seferberlikte işlenmesi durumlarında HAGB  kararı verilemeyeceği düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre sırf askeri bir suçtan dolayı 6 ay veya daha fazla hapis cezası alınması durumunda HAGB verilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Askeri Ceza Avukatı Hukuki Değerlendirme

Askeri Ceza Avukatı- Askeri hukuk asker kişilerin hukuki durumlarının tespiti ve yönetimi için oldukça önemli bir gereksinimdir. Askeri ceza mahkemeleri kapatılmış olsa bile askeri ceza kanunu hala yürürlükte olup sivil mahkemeler tarafından kullanılmakta olan müeyyidelerdir. Zira askeri ceza kanununa göre suç teşkil eden bir fiil sivil mahkemelerce kovuşturulsa da verilecek ceza bu kurallara göre işlerlik kazanmaktadır. Bu yüzden askeri hukuk ve askeri ceza kanunlarına hakim olan bir askeri ceza avukatının davanın seyrini değiştirebilme olasılığı oldukça fazladır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması müessesesi bu sebepten ötürü farklı bir yaptırıma sahip olup asker kişilere askeri suçlar bakımından farklı olarak uygulanmaktadır. Buna vakıf olmak oldukça önemli olup askeri ceza avukatı olarak yapılan savunmaların önemi artmaktadır. Bunun haricinde askeri ceza kanununa muhalefetten dolayı yargılanan bir asker kişinin hakkında açılan kamu davasını muhakkak alanında uzman askeri ceza avukatı ya da askeri avukat ile takip ettirmesi önemle tavsiye olunur.