Çocukla Kişisel İlişki Kurulması Davası

Çocukla Kişisel İlişki Kurulması Davası

Boşanma sonrası çocuğunuzla bağınızı güçlendirin. Kişisel ilişki davası rehberimizle TMK haklarınızı, çocuğun üstün yararını ve yargılama sürecini keşfedin.

Boşanma veya ayrılık sonrası ebeveynler için en kritik ve hassas konulardan biri, müşterek çocukla olan ilişkinin sağlıklı bir şekilde devam ettirilmesidir. Türk Medeni Kanunu (TMK), velayeti kendisine bırakılmayan ebeveynin çocukla düzenli bir bağ kurabilmesini güvence altına alır. Hatta belirli durumlarda, büyükanne, büyükbaba veya kardeşler gibi yakın akrabaların da çocukla kişisel ilişki kurma hakkı bulunur. Bu rehberde, kişisel ilişkinin ne olduğundan, mahkeme sürecine, delillerin önemine ve tüm kararların temelini oluşturan çocuğun üstün yararı ilkesine kadar merak edilen tüm detayları bulacaksınız.

Kişisel İlişki Nedir? Çocuğunuzla Neden Vazgeçilmez Bir Hak?

Kişisel ilişki, velayeti kendisine verilmeyen ebeveynin çocukla belirlenen koşullar altında ve düzenli bir şekilde görüşmesini sağlayan hukuki bir haktır. Türk Medeni Kanunu’nun 323 ve 324. maddeleriyle güvence altına alınan bu hak, sadece ebeveynin değil, çocuğun da vazgeçilmez bir hakkıdır. Temel amaç, çocuğun duygusal, sosyal ve psikolojik gelişimini desteklemek, ebeveyn-çocuk bağının kopmasını önlemek ve çocuğun aidiyet duygusunu güçlendirmektir.

Bazı özel durumlarda, TMK m.325 uyarınca, çocuğun sosyal çevresini ve ruhsal gelişimini desteklemek amacıyla büyükanne, büyükbaba veya kardeşler gibi yakın akrabaların da çocukla kişisel ilişki kurmasına mahkemece karar verilebilir.

Çocuğun Üstün Yararı: Kişisel İlişki Davalarının Odak Noktası

Kişisel ilişki düzenlemelerinde en temel ölçüt, "çocuğun üstün yararı" ilkesidir. Bu ilke, yalnızca ulusal hukukumuzda değil, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin 3. maddesi başta olmak üzere pek çok uluslararası düzenlemede de merkezi bir yer tutar ve tüm mahkeme kararlarının ana dayanağını oluşturur.

Çocuğun üstün yararı ilkesi gereğince:

• Çocuğun fiziksel ve psikolojik güvenliği her şeyden önce gelir.
• Çocuğun bedensel, ruhsal ve sosyal gelişimi korunur ve desteklenir.
• Çocuğun görüşü, yaşına ve olgunluğuna uygun ölçüde dikkate alınır.
• Ebeveynlerin veya diğer akrabaların talepleri, çocuğun yararına aykırı olduğu takdirde ikinci planda değerlendirilir.

Örneğin, bir ebeveynin çocuğun yanında şiddet eğilimli davranışlar sergilediği veya yaşam tarzının çocuğun gelişimine zarar verecek nitelikte olduğu tespit edilirse, kişisel ilişki hakkı kısıtlanabilir veya tamamen ortadan kaldırılabilir.

Kişisel İlişki Davası Nasıl Açılır? Mahkeme Neye Bakar?

Çocukla kişisel ilişki kurulabilmesi için Aile Mahkemesi’ne dilekçe ile başvuruda bulunulması gerekmektedir. Başvuruyu genellikle velayeti almayan ebeveyn yapar. Mahkeme, kişisel ilişkiyi düzenlerken aşağıdaki kriterleri titizlikle değerlendirir:

• Çocuğun Yaşı ve Gelişim Düzeyi: Örneğin, küçük bir çocuk için gözetim altında kısa süreli görüşmeler uygunken, daha büyük bir çocuk için hafta sonu yatılı görüşmeler düzenlenebilir.
• Çocuğun Günlük Yaşamı ve Eğitim Süreci: Görüşme planları çocuğun okul düzenini veya sosyal aktivitelerini aksatmayacak şekilde yapılır.
• Ebeveynle Duygusal Bağın Gücü: Uzman raporları, bu bağın sağlıklı olup olmadığı konusunda mahkemeye bilgi sunar.
• Görüşme Sıklığı ve Süresi: Hafta sonları, resmi tatiller, dini bayramlar, sömestr ve yaz tatilleri gibi dönemlerde ne kadar süreyle ve ne sıklıkla görüşüleceği belirlenir.
• Görüşme Koşulları: Gerektiğinde gözetim altında veya belirli bir ortamda gerçekleşip gerçekleşmeyeceği kararlaştırılır.

Bu düzenlemeler kesin değildir; çocuğun gelişimine, yaşına ve değişen yaşam koşullarına göre mahkeme kararı ile zaman içinde değiştirilebilir.

Çocuğun Fikri Önemli Mi? Kişisel İlişki Davasında Çocuğun Dinlenmesi

Kişisel ilişki davalarında çocuğun fikri ve beyanı oldukça önemlidir. Türk Medeni Kanunu ve uluslararası düzenlemeler, çocuğun görüşünün alınmasını öngörmektedir:

• 8 Yaş ve Üzeri Çocuklar: Genellikle pedagog veya psikolog eşliğinde, çocuğun kendini özgürce ifade edebileceği bir ortamda dinlenir.
• Küçük Yaştaki Çocuklar: Bu durumdaki çocuklar için daha çok uzman raporlarına başvurularak çocuğun ihtiyaçları ve duygusal durumu tespit edilir.

Çocuğun beyanı tek başına belirleyici olmasa da, mahkemenin kararında etkili ve yönlendirici bir unsur olarak değerlendirilir.

Kişisel İlişki Davası Adım Adım: Yargılama Süreci

Çocukla kişisel ilişki kurulması davası belirli aşamalardan geçer:

1. Dava Açılması: Aile mahkemesinde usulüne uygun bir dilekçe ile başvuru yapılır.
2. Delillerin Sunulması: Davacı ve davalı taraf, iddialarını destekleyen tanık beyanları, ebeveynin yaşam koşullarına dair belgeler ve diğer ilgili kanıtları sunar.
3. Uzman Görüşü: Aile mahkemeleri, genellikle pedagog, psikolog veya sosyal hizmet uzmanından rapor alarak çocuğun psikolojik durumunu ve ebeveynle ilişkisinin etkilerini değerlendirir.
4. Çocuğun Görüşü: Yaşı ve olgunluğu uygunsa, mahkemece çocuğun beyanı alınır.
5. Karar: Mahkeme, tüm delilleri, uzman raporlarını ve çocuğun görüşünü değerlendirerek kişisel ilişkinin günlerini, sürelerini ve koşullarını netleştiren bir karar verir.
6. Uygulama: Verilen karara uyulmaması durumunda, icra müdürlüğü aracılığıyla yasal yollardan uygulanması sağlanabilir.
7. Yeniden Düzenleme: Çocuğun gelişimi ve değişen yaşam koşulları göz önüne alınarak, mevcut kişisel ilişki kararı mahkeme yoluyla değiştirilebilir.

Kişisel İlişki Davasında Hangi Deliller Önemli?

Bu tür davalarda sunulan deliller, mahkemenin doğru ve çocuğun yararına en uygun kararı vermesinde kritik bir rol oynar:

• Tanık İfadeleri: Ebeveynin çocuğa yaklaşımını, ilgisini ve yaşam tarzını ortaya koyar.
• Uzman Raporları: Çocuğun ruhsal ve bedensel sağlığı, ebeveynle ilişkisinin niteliği hakkında bilimsel veriler sunar.
• Yaşam Koşullarına Dair Belgeler: Ebeveynin çocuğa sağlayabileceği barınma, bakım ve eğitim imkanları incelenir.
• Çocuğun Beyanı: Yaşına uygun şekilde dikkate alınır ve karar alma sürecinde etkili olur.
• Diğer Belgeler: Yazışmalar, fotoğraflar veya iletişim kayıtları gibi somut kanıtlar da davanın seyrini etkileyebilir.

Boşanma Davalarında Kişisel İlişkinin Düzenlenmesi

Boşanma davaları sırasında kişisel ilişki meselesi sıklıkla gündeme gelir ve iki farklı senaryoda ele alınır:

• Anlaşmalı Boşanma: Taraflar, çocukla kişisel ilişkiyi bir protokolde karşılıklı olarak düzenler. Hakim, bu düzenlemenin çocuğun üstün yararına uygun olup olmadığını denetleyerek onaylar.
• Çekişmeli Boşanma: Taraflar kişisel ilişki konusunda uzlaşmaya varamazsa, mahkeme tüm delilleri değerlendirerek çocuğun menfaatlerini dikkate alıp kişisel ilişkiyi kendisi düzenler.

Her iki durumda da çocuğun üstün yararı, mahkeme kararlarının temel dayanağıdır.

Sonuç: Çocuğunuzun Yararı İçin Profesyonel Destek Şart

Müşterek çocukla kişisel ilişki kurulmasına dair davalar, ebeveynlerin haklarından ziyade çocuğun ihtiyaçlarına odaklanan son derece hassas süreçlerdir. Türk hukuku ve uluslararası düzenlemelerde açıkça görüldüğü üzere, çocuğun üstün yararı her şeyin üzerindedir. Mahkemeler, bu süreçte uzman görüşlerini, sunulan delilleri ve çocuğun beyanını titizlikle değerlendirerek en uygun ve sürdürülebilir düzenlemeyi yapmaya çalışır.

Bu nedenle, kişisel ilişki davası açmayı veya mevcut bir kararı değiştirmeyi düşünen tarafların, süreci profesyonel hukuki destekle yürütmesi, hem kendi haklarını korumak hem de çocuğun yararına en uygun ve sağlıklı sonucu almak açısından büyük önem taşır. Unutmayın, doğru adımlar, çocuğunuzun gelecekteki mutluluğu ve gelişimi için hayati öneme sahiptir.