Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası TCK 130

• Anasayfa
• Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası TCK 130

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası TCK 130

Mil Hukuk: TCK 130'a Göre Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu, 6 Aydan 2 Yıla Kadar Hapis veya Adli Para Cezasını İçerebilir!

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası TCK 130

Genel Açıklama

Ceza Hukuku/Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası Türk Ceza Kanunun 130’uncu maddesinde düzenlenmiştir.

Kişinin hatırasına hakaret suçu, Türk Ceza Kanunun "Şerefe Karşı Suçlar" başlıklı sekizinci bölümünün altında 130'uncu maddesinde; “ölen bir kimsenin hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakaret edilmesi veya bir ölünün ceset veya kemiklerinin alınması ile ceset veya kemikler hakkında aşağılayıcı hareketlerde bulunma” şeklinde iki ayrı suç olarak düzenlenmiştir. Maddenin birinci fıkrasında bir kimsenin öldükten sonra “hatırasına” en az üç kişinin hakaret sözünü öğrenilmesi durumunda suçun oluşacağı belirtilerek eylemin alenen işlenmesi durumunda cezanın arttırılacağı şeklinde düzenlenmiştir. Maddenin ikinci fıkrasında ise ölmüş bir kimsenin ceset veya kemikleri hakkında tahkir edici fiillerde bulunmak suç kapsamında değerlendirilmiştir. Görüleceği üzere ilgili başlık altından ölünün hatırasına hakaret suçu (TCK 130/1) ve ölüleri tahrir suçu (TCK 130/2) ayrı ayrı düzenlenmiştir. 

Kişinin hatırasına hakaret suçu, 765 sayılı TCK’dan farklı olarak 5237 sayılı TCK’da ayrı bir suç olarak düzenlenerek kişilerin doğumla başlayan ölümle sona eren kişilik haklarını ölüm sonrası da korumaya çalışmıştır. 

Kişinin hatırasına hakaret suçu, seçimlik ve serbest hareketli bir suç olup suçun 130'uncu maddesinde düzenlenen halleri şikayete tabi suçlar arasında yer aldığından soruşturma süreci şikayet üzerine başlayacaktır.  Bu sebeple soruşturma ve kovuşturma aşamasında ifadelerin alınması, delillerin toplanması, somut olayın hem mağdur hem de fail açısından açıkça ortaya çıkarılması, suçun maddi ve manevi unsurlarının oluşup oluşmadığının ve suçun nitelikli halinin olup olmadığının tespiti özellikli ve önemli olup alanında uzman ceza avukatından yardım alınması tavsiye edilmektedir. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Korunan Hukuksal Yarar

Kişinin hatırasına hakaret suçu “Şerefe Karşı Suçlar” bölümünün altında düzenlenmiş olup suç ile korunan hukuksal yarar ölen kişiye ve onun ruhuna saygı duygusu korunmak istenmiştir. Kısacası ilgili düzenleme, ölüm ile sona eren kişilik haklarının bir uzantısı olan manevi varlığını yani manevi değerini korumayı amaçlamaktadır. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunun Hukuki Konusu

Kişinin hatırasına hakaret suçunun düzenlenmiş olduğu TCK’nın 130’uncu maddesinin birinci fıkrasında ölünün hatırasına hakaret suçunun, ikinci fıkrasında ise ölüleri tahkir suçunun düzenlendiğini dile getirmiştik. Bu kapsamda ölünün hatırasına hakaret suçunun hukuki konusu ölünün manevi hatırasıdır. 130/2’nci maddesinde ise;  ölünün ceset ve kemikleri oluşturmaktadır. Ceset, ölmüş bir kişinin vücudu olarak tanımlanmakta olup ölü doğmuş bir çocuğun vücudu da ceset tanımlaması içinde sayılmaktadır. Bununla birlikte ilgili maddede ceset ile birlikte “kemikler”den de bahsedildiğinden cesedin herhangi bir şekilde parçalara ayrılmış olması ya da çürümesi gibi durumlarda da TCK 130/2 maddesi uygulama alanı bulacaktır. Daha farklı bir ifadeyle kanun koyucu suç ile korunan hukuki yararda “ölünün maddi ve manevi varlığına saygıyı” koruduğundan dolayı cesetin bir bütün halinde korunmasını aramamış, çürümüş olması ya da mumya haline getirilmiş veya yakılması sonrasında küllerini de ilgili kanun maddesi kapsamında korumaya almıştır.

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Maddi Unsur 

Kişinin hatırasına hakaret suçunun maddi unsurunu maddenin birinci ve ikinci fıkraları ayrı olarak değerlendirmek yerinde olacaktır. Buna göre;

Ölünün hatırasına hakaret suçu (TCK 130/1) öncesinde de ifade ettiğimiz üzere maddenin ilk fıkrasında ölünün hatırasına hakaret suçu düzenlenmiş olup hakaret suçunda yapmış olduğumuz açıklamalar suçun bu halinde de geçerlidir. Hakaret suçundan farklı olarak mağdurun ölü olmasından dolayı sadece gıyabında ihtilatlı hakaret şeklinde işlenebilecektir. Yani ölüye yönelik hakaretin en az kişi tarafından öğrenilmiş olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra hakaretin aleni bir şekilde yapılması durumunda ise cezada arttırıma gidilerek suçun temel şeklinde belirtilen üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası 1/6 oranında arttırılarak hükmedilecektir.

Ölüleri tahkir suçu, Türk Ceza Kanunun 130'uncu maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenmiş olup suçun maddi unsurunu ceset veya kemiklerin alınması veya ceset veya kemikler hakkında “tahkir edici fiillerde bulunmak” oluşturmaktadır. Görüleceği üzere suçun maddi unsuru seçimlik hareketli eylemlerdir. Buna göre almak eylemi; failin ceset veya kemikleri ceset gömülmeden ya da gömüldükten sonra alması olarak tanımlanmakla birlikte hırsızlık suçunda olduğu gibi zilyetliğine sahip olması gerekmemektedir. 

Tahkir Edici fiillerde bulunmak ise; ceset veya kemiklere karşı ölüye saygı ile bağdaşmayacak her türlü hareket olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, cesede tükürmek, cesede zarar verici davranışlarda bulunmak gibi eylemler tahkir edici fiiller kapsamında değerlendirilir. Fiil eğer sözlü ise 130/1 fıkrası gereği ölünün hatırasına hakaret suçundan dolayı cezalandırılır.

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Manevi Unsur

Kişinin hatırasına hakaret suçu başlığı altında düzenlenen ölünün hatırasına hakaret suçu ve ölüleri tahkir suçu genel kastla işlenir. Failin, ölünün hatırasına hakaret içeren eylemleri ya da ceset veya kemiklerin almak veya ceset veya kemikler hakkında “tahkir edici fiillerde bulunma” kastıyla hareket etmesi gerekmektedir. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Fail

Kişinin hatırasına hakaret suçunun altında düzenlenen gerek ölünün hatırasına hakaret suçu gerekse ölüleri tahkir suçunun faili herkestir. Zira kanun maddesinde de “tahkir edici fiillerde bulunan kişi” ibaresi ile suçun özgü suç olmadığı yani herkes tarafından işleneceğini açıkça düzenlemiştir. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunun Basit Hali

Kişinin hatırasına hakaret suçunun basit hali maddenin birinci ve ikinci fıkrasında düzenlenmiştir. Buna göre; ölen bir kimsenin hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakaret edilmesi (TCK 130/1) veya bir ölünün ceset veya kemiklerinin alınması ile ceset veya kemikler hakkında aşağılayıcı hareketlerde bulunma (TCK 130/2) eylemleri suçun basit hali olarak hüküm altına alınmıştır. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunun Nitelikli Hali

Kişinin hatırasına hakaret suçunun nitelikli hali maddenin birinci fıkrasındaki düzenleme bulan ölünün hatırasına hakaret eyleminin alenen işlenmesi suçun nitelikli halidir. Hakaret konusu söz veya davranışın belirlenemeyen sayıda kişi tarafından duyulma, görülme ve algılanabilme olasılığının bulunması halinde alenen hakaret suçu işlenmiş olur. Aleniyetin varlığı durumunda suçun basit halinde hükmedilen ceza 1/6 oranında arttırılacaktır. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu ve Cezası TCK 130

Kişinin hatırasına hakaret suçu Türk Ceza Kanunun 130'uncu maddesinde iki fıkra olarak düzenlenmiştir. 

TCK 130'uncu maddesinin birinci fıkrasına göre; bir kimsenin öldükten sonra hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakaret eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılacaktır. Hakaretin alenen işlenmesi halinde fail hakkında hükmedilecek ceza altıda biri oranında artırılacaktır.

TCK 130'uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre; failin bir ölünün kısmen veya tamamen ceset veya kemiklerini alması veya ceset veya kemikler hakkında tahkir edici fiillerde bulunması durumunda, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir.

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Teşebbüs 

Kişinin hatırasına hakaret suçunun birinci fıkrasında sayılan hal salt hareket suçu olduğundan failin hakaret içeren eylemi söylemesi ile suç tamamlanır. Bu nedenle icra hareketleri bölünebiliyorsa teşebbüs teşebbüs hükümleri uygulanabilecektir. Suçun ikinci fıkrasında belirtilen halde ise, ceset veya kemikleri almak seçimlik hareketleri yönünden teşebbüs mümkün olabilir. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, failin işlediği fiilin olumsuz sonuçlarını gidermesi durumunda uygulanan bir ceza indirimi nedeni olarak tanımlanmakla birlikte kanunun izin verdiği daha farklı bir ifadeyle kanun koyucu tarafından ilgili suça yönelik özel bir düzenleme yapıldığı takdirde uygulanabilmektedir. Kişinin hatırasına hakaret suçunda ise özel bir düzenleme bulunmadığından dolayı etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanma imkanı bulunmamaktadır. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu Şikayet Süresi

Kişinin hatırasına hakaret suçunun zamanaşımı süresi yani şikayet zamanaşımı süresi suçun birinci ve ikinci fıkrasında düzenlenen halleri şikayete tabi olup mağdurun şikayet zamanaşımı süresi olan 6 ay içerisinde şikayette bulunması gerekmektedir. 6 aylık zamanaşımı süresi geçirildiği takdirde soruşturma yapılamayacağı unutulmamalıdır. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Adli Para Cezası

Adli para cezasına çevirme; kasten işlenen suçlarda bir yıl ve altındaki hapis cezalarına alternatif bir yaptırım olarak düzenlenmiştir. Kişinin hatırasına hakaret suçunu düzenleyen Türk Ceza Kanununun 130'uncu maddesinin birinci ve ikinci fıkrası açısından hükmedilen hapis cezası kanunun aradığı koşulların varlığı halinde adli para cezasına çevrilebilir. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu; sanığın üzerine atılı suçtan dolayı yapılan yargılama neticesinde hükmedilen cezanın, 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adlî para cezası olması ve diğer koşulların varlığı halinde açıklanmayarak sanığın 5 yıl boyunca denetimli serbestliğe tabi tutulmasıdır. Kişinin hatırasına hakaret suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kararının uygulanıp uygulanamayacağı yargılama neticesinde verilecek hapis cezası süresine ve kanunun aradığı diğer koşulların varlığının değerlendirilmesine bağlı olarak verilen cezanın açıklanmasının geri bırakılması mümkündür.

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Uzlaşma

Ceza Hukuk kapsamında uzlaşma; şikayete bağlı olan suçlar ve bunlarla birlikte kanunda tek tek sayılan suçların, fail ve mağdurlarını bir araya getirerek ceza mahkumiyeti sonucuna ulaşmadan dosyanın kapatılmasını amaçlayan bir kurumdur. Uzlaşma sırasında fail ve mağdur karşılıklı anlaşma sağlarsa, dosya soruşturma aşamasındaysa takipsizlik, kovuşturma aşamasındaysa düşme kararı verilerek kapatılmaktadır. Kişinin hatırasına hakaret suçu uzlaştırma kapsamında olmadığından uzlaştırma hükümlerinin uygulanması mümkün değildir. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçunda Görevli Mahkeme

Türk Ceza Kanunun 130'uncu maddesinde düzenlenen Kişinin hatırasına hakaret suçunun gerek birinci ve ikinci fıkrasında düzenlenen temel halinde gerekse birinci fıkrasında belirtilen suçun alenen işlenmesi şeklindeki nitelikli halinde görevli mahkeme suçun işlendiği yerdeki Asliye Ceza Mahkemesidir. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu Devlet Memurluğuna Engel midir?

Kişinin hatırasına hakaret suçundan dolayı fail hakkında hükmedilen cezanın devlet memurluğuna etkisi 657 sayılı kanunun 48’inci maddesinde düzenlenmiştir. Zira 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48’inci maddesinde devlet memurluğuna başvuracak kişilerin hangi nitelikleri taşıdığı ve memuriyetleri sürecinde de hangi niteliklere sahip olması gerektikleri kanun koyucu tarafından düzenleme altına alınmıştır. Maddede Kişinin hatırasına hakaret suçu katalog suçlar içinde yer almasa da bu suçtan dolayı 1 yıl veya daha fazla ceza alarak haklarında mahkumiyet kararı verilen devlet memurlarının kamu görevinden çıkarılmasına memur adaylarının ise adaylık işlemlerinin sonlandırılmasına sebebiyet vereceği açıktır. 

Bu kapsamda Kişinin hatırasına hakaret suçu her ne kadar katalog suçlar içerisinde yer almasa da devlet memurluğuna ilk girişte güvenlik soruşturması aşamasında yahut devlet memurluğuna devamı sırasında kişilerin almış olduğu cezanın süresi gerekçe göstererek memuriyetle ilişiğini takdir yetkisini kullanarak kesebilmektedir. Bu durumda ise idari davalar konusunda uzman idari dava avukatından yardım almanızı tavsiye ederiz. 

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu Uzman Erbaş Olmaya Engel midir?

Kişinin hatırasına hakaret suçu 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunun 12’nci maddesinde sayılan katalog suçlar içerisinde yer almamış olsa da Kişinin hatırasına hakaret suçundan dolayı hakkında yapılan yargılama neticesinde verilen otuz günden daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir cezaya hükmedilmesi, adaylar açısından işlemlerinin sonlandırılması, görevdeki personel açısından ise kurumla ilişiğinin kesilmesi sonucunu doğuracaktır. 

Sözleşme feshi durumunda ya da adaylar açısından adaylık işlemlerinin sonlandırılması durumunda uzman erbaş sözleşme feshi iptal davası ya da güvenlik soruşturması iptal davası açılması gerekmektedir. Bu tür davalarda daha doğru ifade ile uzman erbaş sözleşme feshi iptali ya da uzman çavuş sözleşme feshi iptali davasında önemli olan gerekçeli olarak savunmaların yapılması, alanında uzman bir idari dava avukatı ile çalışması, sözleşme fesih sebebinin hukuka aykırı olduğunun mahkemeye hukuki bir dille dile getirilmesidir.

Kişinin Hatırasına Hakaret Suçu Şikayet Dilekçesi Örneği

(Suçun İşlendiği Yer) CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA
MÜŞTEKİ                           : Ad Soyad, TC Kimlik Numarası, Adres
VEKİLİ                               : Av. Emre ASAN / Av. Bilgehan UTKU- Cevizlidere Mahallesi Mevlana
                                             Bulvarı No:221 YILDIRIM Kule Kat:15 No:142 Çankaya/ANKARA
ŞÜPHELİ                           : Adı Soyadı - Biliniyorsa; TC Kimlik Numarası, Adresi
SUÇ                                   : Siyasi hakların kullanılmasının engellenmesi suçu TCK 114
SUÇ TARİHİ                      : …/…/…
SUÇUN İŞLENDİĞİ YER  : .......
KONU                               : Şüpheli hakkında soruşturma başlatılması ve soruşturma sonucunda kamu davası açılmasına karar verilmesi talepli şikayet dilekçesidir.

AÇIKLAMALAR:
1. Açıklamalar kısmında öncelikle şüphelinin biliniyorsa kimlik bilgileri dile getirilerek şikayete konu olayın nasıl gerçekleştiği, 
2. Somut olayın nasıl gerçekleştiği detayları ile anlatılmalı,
3. İddiaların ispatı açısından hangi delillerin olduğu ifade edilmeli,
4. Dilekçe ekinde verilecek belgelerin neler olduğu dile getirilmeli,
5. Son olarak “Müvekkil, bu olaydan mağdur olup şüpheli hakkında şikayet olma zorunluluğumuz hasıl olmuştur.” Şeklinde talep dile getirilmelidir. 

HUKUKİ NEDENLER: TCK, CMK ve ilgili her türlü mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER: Tanık, fotoğraflar, kamera kayıtları, mesajlar, yemin, faturalar ve ilgili her türlü yasal delil.
SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda açıklanan nedenler ve gerekçeler ile şüpheli hakkında soruşturma başlatılması ve kamu davası açılması açılmasına karar verilmesini saygılarımızla vekileten talep ederiz.

Müşteki Vekili
Av. Emre ASAN / Av. Bilgehan UTKU
İmza