Güvenlik Soruşturması İstihbari Bilgi Sebebiyle Olumsuz Gelenler Hakkında Emsal Karar
Kararın Özeti; Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması babası hakkında elde edilen istihbari bilgi sebebiyle olumsuz gelen memur adayının açmış olduğu dava kazanılmış ve hukuka aykırı olan idari işlem iptal edilerek kişinin ataması yapılmıştır.
Güvenlik Soruşturması İstihbari Bilgi Sebebiyle Olumsuz Gelenler Hakkında Emsal Karar
Kararın Özeti; Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması babası hakkında elde edilen istihbari bilgi sebebiyle olumsuz gelen memur adayının açmış olduğu dava kazanılmış ve hukuka aykırı olan idari işlem iptal edilerek kişinin ataması yapılmıştır.
T.C.
ANKARA
7. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO : 2018/...
KARAR NO :2019/...
DAVACI : ...
VEKİLİ : AV. BİLGEHAN UTKU
DAVALI : JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI/ANKARA
VEKİLİ : ...
DAVANIN ÖZETİ : Jandarma Genel Komutanlığı'nda uzman erbaş olarak görev almak üzere başvuru yapan davacı tarafından; ... tarihinde güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlandığından bahisle başvuru sürecinin sonlandırılarak kursa katılışının yapılmamasına ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.
SAVUNMANIN ÖZETİ : Usule ilişkin olarak davanın süresinde açılmadığının tespiti halinde davanın bu yönden reddi, esasa ilişkin olarak ise güvenlik soruşturması sonucunda tespit edilen husular çerçevesinde tesis edilen işlemlerin ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda gerçekleştiği, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Ankara 7. İdare Mahkemesi'nce, davalı idarenin usule ilişkin itirazı yerinde görülmeyerek ve dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü:
Dava; Jandarma Genel Komutanlığı'nda uzman erbaş olarak görev almak üzere başvuru yapan davacı tarafından, ... tarihinde güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlandığından bahisle başvuru sürecinin sonlandırılarak kursa katılışının yapılmamasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasa'nın 128. maddesinde; "Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin, nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işleri kanunla düzenlenir." hükmü yer almış, 70. maddesinin 2. fıkrasında da; "Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayrım gözetilmez." kuralına yer verilmiştir.
3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu'nun 19. maddesinde; "Personelde aranacak nitelikler, müracaat şekli ve zamanı, müracaatın kabul edilmesi,sözleşmenin yapılması ve feshedilmesi sebepleri,verilecek sicilin şekil ve usulleri görevde başarısız olma ve kendilerinden istifade edilememe halleri ve bunlara yapılacak işlem şekli, sözleşmenin uzatılmasında uygulanacak esaslar, uzman onbaşıların uzman çavuş olabilmeleri için gerekli şartlar, astsubay sınıfına geçirilecekler için uygulanacak esaslar, astlık üstlük münasebetleri ile bu hususlardaki işlem şekli ve ilgili diğer hususlar kanunun yürürlüğe girmesini takip eden 6 ay içerisinde Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca müştereken çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Yasanın verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanmış olan Uzman Erbaş Yönetmeliği'nin "Personelde aranacak nitelikler" başlıklı 6. maddesinde; "Uzman erbaş olarak alınacaklarda aşağıdaki şartlar aranır:...g) Güvenlik soruşturması uygun olmak, ı) Taksirli suçlar hariç olmak üzere; affa veya zamanaşımına uğramış yahut para cezasına çevrilmiş ya da ertelenmiş ve adlî sicilden çıkarılmış olsa dahi, bir cürümden hükümlü bulunmamak," kuralları getirilmiş, aynı maddenin ikinci fıkrasında; "Uzman erbaş olmak için gerek muvazzaflık görevini yaptığı sırada, gerekse terhislerini müteakip başvuruda bulunan ve alınmaları uygun görülen personelin, güvenlik soruşturmaları; kuvvet komutanlıkları veya Jandarma Genel Komutanlığı yahut Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yaptırılır. Güvenlik soruşturması tamamlanmayan personel, göreve başlatılmaz. Türk Silahlı Kuvvetlerinin manevî şahsiyetine gölge düşüren veya askerliğin şeref ve haysiyeti ile bağdaşmayacak eylemlerde bulunanlar ile tutum ve davranışları ile yasa dışı siyasî, yıkıcı, bölücü ideolojik görüşü benimseyenler, uzman erbaş olarak istihdam edilmezler." kuralı yer almıştır.
4045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli ile Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 1. maddesinde, "Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması; kamu kurum ve kuruluşlarında, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile askeri, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ve ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında yapılır.
Devletin güvenliğini, ulusun varlığını ve bütünlüğünü iç ve dış menfaatlerinin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgeler ile gizlilik dereceli kamu personeli ile meslek gruplarının tespiti, birim ve kısımların tanımlarının yapılması, güvenlik soruşturmasının ve arşiv araştırmasının usul ve esasları ile bunu yapacak merciler ve üst kademe yöneticilerinin kimler olduğu Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenlenir." hükmü getirilmiştir.
12/04/2000 tarihli Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği’nin 1 inci maddesinde, “Bu Yönetmeliğin amacı; yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde Devletin güvenliğinin, iç ve dış menfaatlerinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının gizlilik dereceli birim ve kısımlarını belirlemek, Türk Silahlı Kuvvetlerinde, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında yapılacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını düzenlemektir.” hükmü;
2 nci maddesinde, “Bu Yönetmelik; yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde Devletin güvenliğinin, iç ve dış menfaatlerinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgeleri, bunların toplanmasını ve işlemini yürüten bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili birim ve kısımlarının belirlenmesini, Türk Silahlı Kuvvetlerinde, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personeli, ayrıca bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının yurtdışı teşkilatlarında sürekli görevlendirilecek bütün personel için yapılacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının esas ve usullerini, bunu yapacak mercileri, hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacak gizlilik dereceli yerlerde çalışan kamu personeli ile meslek grupları ve üst kademe yöneticilerini kapsar.” hükmü;
4 üncü maddesinde, “Bu Yönetmelikte geçen; ...
f) Arşiv araştırması:Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının mevcut kayıtlardan saptanmasını,
g) Güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesini, ...
k) Yıkıcı ve bölücü faaliyet: Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı, Devletin ve Cumhuriyetin varlığını tehlikeye düşürmeyi, temel hak ve hürriyetleri yok etmeyi hedefleyen faaliyetleri, ... ifade eder.” hükmü;
9 uncu maddesinde, “Türk Silahlı Kuvvetlerinin kadro ve kuruluşlarında yer alacak personelin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Türk Silahlı Kuvvetlerince bu Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanacak yönerge uyarınca yapılır.” hükmü;
11 inci maddesinde, “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında kişinin içinde bulunduğu ortam da dikkate alınarak:
a) Kimlik kontrolü, kimlik kayıtlarının doğruluk derecesi, uyrukluğu, geçmişte yabancı bir devletin uyrukluğuna girip girmediği,
b) Kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı, kolluk kuvvetlerinin ve istihbarat ünitelerinin arşivlerinde bilgiler bulunup bulunmadığı, adli sicil kaydının ve hakkında bir tahdidin olup olmadığı,
c) Yıkıcı faaliyetlerde bulunup bulunmadığı ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna ve Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı davranıp davranmadığı.
d) Şeref ve haysiyetini ihlal edecek ve görevine yansıyacak şekilde kumara, uyuşturucuya, içkiye, paraya ve aşırı bir şekilde menfaatine düşkün olup olmadığı, ahlak ve adaba aykırı davranıp davranmadığı,
e) Yabancılarla, özellikle hasım ve hasım olması muhtemel Devlet mensupları ve temsilcileriyle ilgili derecesinin iç yüzü ve nedeni,
f) Sır saklama yeteneğinin olup olmadığı, araştırılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; 2018 yılı Uzman Erbaş alımları kapsamında yapılan sınavda başarılı olan davacının, hakkında yapılan güvenlik soruşturması neticesinde "şahıs hakkında bilgi bulunmadığı babası ... hakkında; adına kayıtlı ... GSM numaralı hattan tespit edilebilen ilk tarih ... olmak üzere ... mensupları ve müzahir şahıslarca kullanılan Bylock isimli uygulamanın kullanıldığının değerlendirildiği " yönündeki bilgi notuna istinaden uzman erbaş adaylığı işlemlerinin sonlandırılması üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bazı kurumlarda ve bazı görevlerde istihdam edilecek kişiler hakkında görevin önemi ve özelliği itibariyle derin bir araştırma ve değerlendirme yapılmasının gerekliliği tartışmasız olmakla birlikte, güvenlik araştırması yapılırken ulaşılan bilgi ve kanaatinhem davacının kendisi hakkında hemde Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği'nin eki formda yer verilen kendisini etkileyebilecek yakın çevresi(anne, baba, kardeş, eş, çocuk) açısından ; somut, güvenilir, teyit edilebilir nitelikte olması; tahmine, tasavvura ve önyargıya dayalı olmaması; aynı yöndeki kanaatin mümkün olduğunca farklı bilgi ve delillerle de desteklenmesi, bu inceleme ve değerlendirmenin hukuken denetlenebilir nitelikte olması gerekliliği de bir hukuk devletinde uyulması gereken esaslardır. Aksi durumda, soyut ve gerçek dışı ithamlarla bazı kişilerin önemli hak kayıplarına yol açılabileceği şüphesizdir.
Davacı vekili tarafından dava dilekçesi ekinde ve ... tarihli davalı idarenin savunmasına karşı cevap dilekçesi ekinde sunulan İzmir Cumhuriyet Başsavcılığ'nın ... tarih Soruşturma No:... ve Karar No: ... sayılı kararda; "bahse konu ... ID numaralı bylock'un gerçek kullanıcısının ... isimli şüpheli olduğu, ...'nin telefon hattında bylock kulanıldığından ve yüklenildiğinden haberdar olmadığı, ...'nin ... silahlı terör örgütüne üye olduğuna dair bir tespitin yapılamadığı, şüpelinin ... silahlı terör örgütüne üye olduğuna dair ve örgüte kayıtsız şartsız biat ederek örgüt hiyerarşisinde yer alan üstlerinin bulunup bu üstlerden aldığı talimatları sorgulamaksızın yerine getirdiğine dair şüpheden uzak somut hukuki soruşturmaya yeter delil elde edilemediğinden" bahisle davacının babası hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacı hakkında yürütülen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz değerlendirilmesine yol açan sebebin davacının babası hakkındaki İzmir Cumhuriyet Başsavcılığ'nın ... tarih Soruşturma No:... ve Karar No: ... sayılı kovuşturmaya yer olmadığı kararıyla ortadan kalktığı anlaşıldığından, ayrıca Uyap kayıtlarından yapılan sorgulamada davacı ve babası hakkında ... silahlı terör örgütü veya herhangi bir terör örgütü ile irtibat veya iltisak durumu hakkında bir soruşturma veyahut dava olmadığı, davacı hakkında başkaca olumsuz bir tespit bulunmadığından, hakkında yapılan arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması uygun olmadığından bahisle davacının uzman erbaş adaylığı işlemlerinin sonlandırılmasına dair işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; dava konusu işlemin iptaline, ...2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
İlgili Etiketler:
