Yurt Dışı Diploma Denklik Davası

Yurt Dışı Diploma Denklik Davası

Yükseköğretim Kurulunca tanınan yurtdışı yükseköğretim kurumlarından ve programlarından alınan ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının, ilgili eğitim düzeyindeki kazanımlar bakımından

Yurt Dışı Diploma Denklik Davası

Yurt dışı diploma denklik davasında bilinmesi gereken temel prensip, idari işlemin iptali davası açılacağıdır. Bu davanın tabii ki de alanında uzman bir idari dava avukatı vasıtasıyla açılması tavsiye olunur. Şimdi aşağıda yurt dışı diploma denklik davası için kapsamlı bilgilendirmede bulunalım ve örnek yargı kararlarımızı paylaşalım.

Yurt dışı diploma denklik davası bakımından öncelikle bilinmesi gereken husus kavramlardır. Bu kavramlar;

Denklik: Yükseköğretim Kurulunca tanınan yurtdışı yükseköğretim kurumlarından ve programlarından alınan ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının, ilgili eğitim düzeyindeki kazanımlar bakımından Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarınca verilen ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarına eşdeğerliğinin tespit edilmesi işlemidir.

Diploma denklik belgesi: Denkliği talep edilen diplomanın Türk yükseköğretim sisteminde hangi alan ve düzeye eşdeğer olduğunu gösterir belgeye verilen addır.

İlmi hüviyet tespiti: Denklik işlemleri sürecinde alınan seviye tespit sınavı kararı kapsamında, yükseköğretim kurumlarınca oluşturulan komisyonlar marifetiyle yapılan sözlü ve gerektiğinde yazılı ve pratik uygulama aşamalarını da içeren ve yazılı seviye tespit sınavına muadil olan sınava verilen isimdir.

Mezuniyet tanıma belgesi: Yurtdışındaki bir yükseköğretim kurumundan mezun olmuş ilgilinin, tanınan bir yurtdışı yükseköğretim kurumundan ve programından mezun olduğunu gösteren ancak diploma denklik belgesi niteliği taşımayan belgeyi ifade eder.

Tanıma: Yurtdışı bir yükseköğretim kurumunun ve bu kurumun ilgili programının akademik derece vermeye yetkili olduğunun Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilmesini ifade etmektedir.

Yapılandırılmış klinik sınav: Tıp programlarının denklik işlemleri sürecinde alınan seviye tespit sınavı kararı kapsamında, klinik bilgi, beceri ve yetkinliklerin sınanması amacıyla üniversitelerce yapılan, esas olarak simülasyon, modeller ve standart hastalar üzerinden pratik uygulamaları içeren ve yazılı seviye tespit sınavına muadil olan sınava verilen isimdir.

Tanıma ve Denklik İşlemlerinde Başvuru Usulü ve Aranacak Belgeler

Tanıma veya denklik başvurusu, şahsen ya da yetkili makamlarca düzenlenmiş vekâletnameye sahip kişi tarafından, Yükseköğretim Kurulunun belirleyeceği yöntem, usul ve esaslar çerçevesinde yapılır.

Aranacak Belgeler;

• Başvuru formu.
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için T.C. kimlik numarası bulunan nüfus cüzdanı fotokopisi, yabancı uyruklular için uyruğunda bulundukları ülke tarafından düzenlenmiş kimlik belgesinin fotokopisi.
• Tanıma veya denkliği talep edilen diploma veya mezuniyet belgesinin aslı ile Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcilikleri ya da Türkiye Cumhuriyeti noterleri tarafından onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi.
• Yükseköğrenim süresi içinde alınmış olan bütün derslerin notlarını ve ders saatlerini gösteren not çizelgesi (official transcript) aslı, Avrupa Birliğine üye ülkelerden alınan diplomalar için diploma eki (diploma supplement) aslı ile Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcilikleri ya da Türkiye Cumhuriyeti noterleri tarafından onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi, diploma eki ibraz edemeyenlerin bu durumu açıklayan ve ilgili yükseköğretim kurumundan veya ilgili ülkenin yetkili makamlarından edinecekleri belge.
• Mezun olunan yükseköğretim kurumuna başka bir yükseköğretim kurumundan transfer edilen dersler var ise bu dersleri gösterir not çizelgesi (official transcript) aslı ile Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcilikleri ya da Türkiye Cumhuriyeti noterleri tarafından onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi.
• Yükseköğretim Kurulunun usul ve esaslarda belirlediği durumlarda, bir önceki eğitim-öğretime ilişkin olarak alınan diploma ya da mezuniyet belgesinin aslı veya bu diploma ya da mezuniyet belgesinin; alındığı kurum, Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcilikleri ya da Türkiye Cumhuriyeti noterleri tarafından onaylı sureti.
• Türkiye Cumhuriyeti uyruklu başvuru sahiplerinden yükseköğrenim süresince kullanılan pasaportların asılları veya giriş-çıkış tarihlerini gösteren ve işlem gören sayfalarının Türkiye Cumhuriyeti noterleri ya da Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcilikleri tarafından onaylanmış okunaklı sureti ile il emniyet müdürlüğünden alınmış giriş-çıkış belgesi; çift uyruklu başvuru sahiplerinin öğrenim süresince öğrenim gördüğü ülkede yaşıyor olduğunu gösterir belge.
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi sınavları ile öğrenci alan yurtdışı yükseköğretim programlarından mezun olanlardan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetindeki yükseköğretim kurumlarından mezun olan başvuru sahiplerinden, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hukukuna Göre Kurulmuş Olan Üniversitelerin Karşılıklı Tanınmasına Dair Milletlerarası Anlaşma çerçevesinde ortaöğrenimini Türkiye’de tamamlayanların yükseköğretime başladıkları yıl Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi sınavları puan koşullarını sağladıklarını gösterir belge veya bu sınavlara muadil olduğu Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen sınav sonuçlarına ait belgeler.
• Yükseköğretime başlanılan yıl hazırlık öğrenimine tabi olanların hazırlık eğitimi aldıklarına ve başarılı olduklarına dair belge.
• Yüksek lisans diploma denklik belgesi başvurularında yüksek lisans tezinin biri basılı biri elektronik ortamda olmak üzere iki adet örneği ile tez kapağının ve tez özeti kısmının Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcilikleri ya da Türkiye Cumhuriyeti noterleri tarafından onaylı sureti ve onaylı Türkçe tercümesi.
• Yabancı uyrukluların, ön lisans, lisans veya yüksek lisans diplomalarına mezuniyet tanıma belgesi veya diploma denklik belgesi başvurusunda bulunmalarının gerekçesini gösteren beyanı.

Tanıma veya denklik başvurusunda bulunanlara başvurunun alındığına dair tarih ve sayı içeren bir belge verilir.

Başvuruda aranan belgelerde eksiklik tespit edilenler ile dosyaların incelenmesi sonucu kendilerinden ek belge istenen ilgililere, belgelerin tamamlanması için istenen belgenin türüne göre Kurul tarafından belirlenen bir süre verilir. Gerektiğinde ilgililerin talebi üzerine ek süre verilebilir. Bu belgelerin verilen süre içerisinde de tamamlanmaması halinde başvuru iade edilir.

Denklik Başvurusu Reddolan Kişi Dava Açabilir mi?

Denklik başvurusu reddolan kişi reddolan işlemin kendisine bildirilmesinden itibaren 60 gün içerisinde İdare Mahkemelerinde denklik başvurusunun reddine ilişkin iptali davası açabilecektir. Bu davaların alanında uzman idari dava avukatları vasıtasıyla açılması davanın seyri bakımından son derece önemli olduğundan mütevellit davanın idari dava avukatı marifetiyle takibi tavsiye olunur.

Denklik Başvuru Reddi Davası Nerede Açılır

Denklik Başvuru reddi davası idari dava olup görevli mahkeme daha doğru ifade ile davanın açılacağı mahkeme idare mahkemesi olacaktır. İdare mahkemesi idari işlemin yani denklik başvurusu reddi işleminin hukuka uygun olup olmadığını denetleyecek ve yetki şekil sebep konu ve amaç unsurlarından birine aykırı işlem yapıldığını tespit ederse iptal kararı verecektir.

Denklik Başvuru Reddi Davası Kime Açılır

Denklik Başvuru reddi davasında davalı taraf Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı olacaktır. Çünkü işlemin reddine karar veren kurum YÖK olduğundan mütevellit davanın YÖK e karşı açılması şarttır. 

Denklik Başvuru Reddi Davasında Yetkili Mahkeme

Denklik başvuru reddi davasında yetkili mahkeme idari yargılama usulü kanununa göre idari işlemin reddine karar veren idari birimin bulunduğu yer mahkemesi olacaktır.

Denklik Başvuru Reddi Davasında Zamanaşımı

Denklik başvuru reddi davasında kişi YÖK'e başvurduktan sonra ilgili işlemin reddedilmesi üzerine red kararının tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde idari işlemin iptali davası açılmalıdır. Ya da idareye yapılan başvuru sonrasında idare 60 gün içerisinde cevap vermez ise bu 60 günün bitiminden itibaren 60 gün içerisinde dava açılması gerekir. 

Denklik Başvuru Davasında Avukat Tutmak Zorunlu mu

Denklik başvuru davasında avukat tutmak zorunlu olmasa da bu tür davaların takibinin uzmanlık gerektirmesi ve savunmaların gerekçeli ve hukuki dayanaklı yapılması maksadıyla idari dava avukatından hukuki destek alınması tavsiye olunur.

Yabancı Üniversite Diplomasına Denklik Verilmesi İsteminin Reddi İptali

Aşağıda yer verdiğimiz kararda Gürcistan Tiflis Devlet Tıp Üniversitesi fizik tıp ve rehabilitasyon bölümünden mezun olan kişinin diplomasına denklik belgesi verilmesi istemiyle yapılan başvuruyu reddeden yükseköğretim kurulu başkanlığı işleminin iptali istemi ile açılan davada ilk derece mahkemesi tarafından verilen karar temyiz incelemesine tabi tutulmuş temyiz incelemesi neticesinde Danıştay, denklik istenen alanda eğitim veren üniversiteden davacının eğitimi hakkında görüş istenebileceği mezun olunan yükseköğretim kurumunun eğitim düzeyi ve içeriği ile ülkemizdeki yükseköğretimin düzeyi ve içeriği arasındaki fark açıkça ortaya konulmaksızın tesis edilen işlemin hukuka aykırı olduğuna kanaat getirerek kararı bozmuş ve denklik verilmesine karar vermiştir.

Denklik Davası Yargı Kararları

T.C.
ANKARA
12. İDARE MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/9..

YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN (DAVACI)

VEKİLİ                            Av. Bilgehan UTKU/ Av. Emre ASAN

KARŞI TARAF (DAVALI)

VEKİLİ

Davacı vekili tarafından; 2017 yılında Doğu Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Fakültesi İngilizce programına %100 burslu olarak yerleşen ve aynı üniversitede ücretli olarak Eczacılık bölümüne yatay geçiş yaparak mezun olan müvekkilinin, 17.10.2022 tarihli denklik başvurusunun "yatay geçişinin anlaşma ve yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil ettiği"nden bahisle reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı'nın 16.05.2023 tarih ve E-16270968-102.99-34252 sayılı işleminin; idarenin kusuruna dayandığı ve bilgilendirme yükümlülüğüne aykırı olduğu, idareye güven ve idari istikrar ilkesine aykırılık teşkil ettiği, hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğu ileri sürülerek öncelilkle yürütmesinin durdurulması ve iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

Karar veren Ankara 12. İdare Mahkemesince, dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:

Dava; davacı vekili tarafından, 2017 yılında Doğu Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Fakültesi İngilizce programına %100 burslu olarak yerleşen ve aynı üniversitede ücretli olarak Eczacılık bölümüne yatay geçiş yaparak mezun olan müvekkilinin, 17.10.2022 tarihli denklik başvurusunun "yatay geçişinin anlaşma ve yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil ettiği"nden bahisle reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı'nın 16.05.2023 tarih ve E-16270968-102.99-34252 sayılı işleminin yürütmesinin durdurulması ve iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

Anayasanın 90. maddesinin 5. fıkrasında, "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir." kuralına yer verilmiştir.

23.02.2011 tarihli ve 6165 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hukukuna Göre Kurulmuş Olan? Üniversitelerin Karşılıklı Tanınmasına Dair Milletlerarası Anlaşma'nın 2. maddesinde, "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelerin ön lisans ve lisans diplomaları Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları bakımından denklik işlemine tabi tutulmaksızın Türkiye Cumhuriyeti'nde de geçerlidir. Ancak bunun için, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan kişilerin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hukukuna göre kurulmuş olan bir üniversitedeki lisans veva ön lisans programına, Türkiye Cumhuriyeti üniversitelerindeki lisans veya ön lisans programlarına öğrenci yerleştirmeye ilişkin olarak Türkiye Cumhuriyeti hukukuna göre her yıl yapılan sınav sonuçlarına göre yerleştirilmiş olmaları şarttır." kuralı, 6. maddesinde, "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti üniversitelerinde öğrenim gören Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları bakımından, ön lisans ve lisans öğretimindeki yatay ve dikey geçişlerle ilgili olarak, Türkiye Cumhuriyeti Yükseköğretim Kurulunca kabul edilmiş kriter ve esaslar uygulanır." kuralı bulunmaktadır. 26 Mayıs 1998 tarihinde T.C. Yükseköğretim Kurulu ile KKTC Milli Eğitim, Kültür, 

Gençlik ve Spor Bakanlığı Arasında imzalan Yükseköğretimde İşbirliği Protokolünün "İşbirliği Esasları" başlıklı bölümünün 1.maddesinde, "KKTC'deki üniversitelere, T.C. uyruklu öğrenciler T.C. üniversitelerinde olduğu gibi, esasları T.C. Yükseköğretim Kurulu'nca belirlenen Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı sonuçlarına göre yerleştirilir. Lisansüstü eğitime girişte ise Lisansüstü Eğitim Giriş Sınavı sonuçları da dikkate alınır.", 6.maddesinde ise, "KKTC üniversitelerinde önlisans, lisans, lisansüstü eğitim ile yatay ve dikey geçişlerde, Yükseköğretim Kurulu'nca kabul edilmiş kriter ve esaslar uygulanır." düzenlemesine yer verilmiştir.

24.04.2010 tarih ve 27561 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yan Dal ile Kurumlararası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmeliğinin "Kurum içi yatay geçiş kontenjanları ve taban puan şartı" başlıklı 9. maddesinde; "(1) Bir fakülte, yüksekokul, konservatuvar veya meslek yüksekokulunun kendi bünyesindeki veya aynı üniversite içinde yer alan diğer fakülte, yüksekokul, konservatuvar veya meslek yüksekokulunun bünyesindeki eşdeğer düzeyde diploma programlarına ilgili yönetim kurulu tarafından belirlenen kontenjanlar dahilinde yatay geçiş yapılabilir. (2) (Değişik:RG-18.03.2016-29657) Hangi dönemlerde ve hangi diploma programları için kurum içi yatay geçiş kontenjanı belirleneceği, her bir diploma programı için ikinci yarıyıldan başlamak ve beşinci yarıyıl dahil olmak üzere, kontenjan ilan edilen her yıl için ÖSYM Kılavuzunda öngörülen öğrenci kontenjanının yıllık yüzde on beşini geçmeyecek biçimde dönemlere bölünerek ilgili yönetim kurulları tarafından karara bağlanır. Vakıf üniversitelerinin bir programında burslu kontenjan dahilinde öğrenim görmekte olan öğrenciler yatay geçiş yaptıklarında burslarının devamı hususundaki esasları belirleme yetkisi üniversite senatolarına aittir. Ortak programdan sonra diploma programına geçiş uygulaması olan yükseköğretim kurumlarının kurum içi geçiş kontenjanı belirlenmesinde, bu diploma programları için senato tarafından belirlenmiş olan kontenjanlar esas alınır. (3) (Değişik:RG-21.12.2019-30985) Kurum içi yatay geçiş kontenjanları, ilgili diploma programının son dört yıla ait taban puanları ile yurt içindeki diğer üniversitelerin diploma programlarının en düşük taban puanı, varsa kurum içi yatay geçiş için senato tarafından öngörülen ilave şartlarla birlikte, son başvurunun kabul edileceği günden en az 15 gün öncesinde kurumun internet sayfasında ilan edilir. ÖSYM sınavı ile yerleşen öğrencilerin kurum içi yatay geçiş işlemlerinde ÖSYM sınav sonuçları dikkate alınır, başkaca ulusal veya uluslararası diploma notu veya sınav sonuçları yerleştirmeye esas alınmaz. (4) Programların kurum içi kontenjanları aynı fakülte, yüksekokul, konservatuvar veya meslek yüksekokulu bünyesinde yer alan diploma programları ile diğer fakülte, yüksekokul, konservatuvar veya meslek yüksekokulu bünyesindeki diploma programları için ayrı ayrı belirlenebilir. (5) Üniversite bünyesindeki aynı düzeyde (Mülga ibare:RG-12.04.2019-30743)(...) öğrenci kabul eden diploma programları arasında yatay geçiş başvurusu yapılabilmesi için, öğrencinin merkezi sınava girdiği yıl itibarıyla geçmek istediği diploma programı için geçerli olan puan türünde aldığı merkezi yerleştirme puanının, geçmek istediği diploma programına eşdeğer yurt içindeki diğer üniversitelerin diploma programlarının en düşük taban puanından az olmaması şartı aranır." düzenlemesine, "Merkezi yerleştirme puanıyla yatay geçiş" başlıklı Ek 1.maddesinde, "(1) Öğrencinin kayıt olduğu yıldaki merkezi yerleştirme puanı, geçmek istediği diploma programının taban puanına eşit veya yüksek olması durumunda, öğrenci, hazırlık sınıfı da dahil olmak üzere yatay geçiş için başvuru yapabilir. Programa yatay geçişe ilişkin başvuru takvimi, öğrenci kontenjanına ilişkin esaslar ile yatay geçişlere ilişkin usul ve esaslar Yükseköğretim Yürütme Kurulu tarafından tespit edilir. Belirlenen usul ve esaslar uyarınca öğrencilerin başvuruları yükseköğretim kurumlarının ilgili kurulları tarafından değerlendirilerek yatay geçişleri kabul edilir. Başvurunun kontenjandan fazla olduğu durumlarda ÖSYS puanı en yüksek adaydan başlayıp sıralanarak kontenjan kadar adayın yatay geçişi kabul edilir. (2) (Ek:RG-18.03.2016-29657) Bu madde kapsamında eğitim gördüğü programdan farklı bir programa yatay geçiş yapan öğrencilerin azami süreleri, programın azami süresinden kabul edildiği sınıf çıkartılarak hesaplanır." düzenlemesine yer verilmiştir. 

Dava dosyasının incelenmesinden; davacının 2017 yılında ÖSYM tarafından 351,57(MF-4) puan ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bulunan Doğu Akdeniz Üniversitesi Mimarlık Fakültesi (İngilizce) programına %100 burslu olarak yerleştirildiği, 2017-2018 eğitim ve öğretim yılı güz döneminde hazırlık eğitimi aldığı, bahar döneminde aynı üniversitenin ücretli olan Eczacılık programına yatay geçiş yaptığı, öğrenimini burada tamamlayarak 06.07.2022 tarihinde mezun olduğu, akabinde 17.10.2022 tarihinde 2017- 2019 yılları arasında gördüğü öğrenimi sonucunda Eczacılık alanını beyan ederek sunduğu belgesinin (Diploma) denklik işleminin yapılması talebiyle başvuru yaptığı, yapılan başvurunun "yatay geçişinin anlaşma ve yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil ettiği"nden bahisle Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından 16.05.2023 tarih ve E-16270968-102.99-34252 sayılı işlemle reddedildiği, bunun üzerine de bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlığının çözümlenebilmesi için öncelikli olarak, davacıya Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından verilen diplomanın denklik işlemine tabi tutulup tutulmayacağı hususunun ortaya konulması gerekmektedir. Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hukukuna Göre Kurulmuş Olan Üniversitelerin Karşılıklı Tanınmasına Dair Milletlerarası Anlaşma uyarınca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hukukuna göre kurulmuş olan üniversitelere ÖSYM tarafından yapılan sınav sonuçlarına göre yerleştirilerek eğitimini tamamlayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının ön lisans ve lisans diplomaları denklik işlemine tabi tutulmaksızın Türkiye Cumhuriyeti'nde geçerli olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Yukarıda yer verilen düzenlemelerin değerlendirilmesinden; yatay geçiş başvuru şartlarının tek tek belirlendiği ve bu konuda idarelere belli görev ve yükümlülükler yüklendiği dikkate alındığında, idarelerin bu süreçte gereken dikkat ve özeni göstermemesi halinde ilgililerin yatay geçiş başvurularının kabulünden belli bir süre geçtikten sonra başlangıçta idarenin kusurundan kaynaklanan hususların ilgililere yüklenmemesi idareye güven ve idari istikrar ilkelerinin bir gereğidir.

Bu itibarla, her ne kadar davalı idarece davacının gerekli koşulları sağlamadığı halde yatay geçişinin yapıldığı ileri sürülmüşse de, dosya kapsamında davacının öğrenim gördüğü üniversite tarafından sehven geçiş yapılacak programın 2017 LYS puanı yerine 2016 LYS taban puanına bakıldığı, bölüm değişikliğinin onaylandığı ve kurum tarafından hata yapıldığının kabul edildiği görülmekle, ilgili idarenin yatay geçiş işlemleri sırasında üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmemesi veya gerekli dikkat ve özeni göstermemiş olması halinde bile davacının yatay geçiş başvurusu sırasında herhangi bir hatası, hilesi ya da yalan beyanının bulunmadığından idarenin kusurundan kaynaklanan hususların davacıya yükletilemeyeceği, mevzuat çerçevesinde yaptığı yatay geçiş başvurusu kabul edilen davacının, idareye güvenerek girdiği bölümde okuyup mezun olduğu anlaşıldığından dava konusu işlemde, kazanılmış haklara saygı, idareye güven ve idari istikrar ilkeleri yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Öte yandan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğuracağı da açıktır.

Açıklanan nedenlerle; açıkça hukuka aykırı olan ve uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğurabileceği sonucuna varılan dava konusu işlemin, 2577 sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına,

T.C.
DANIŞTAY
8. DAİRE
E. 2016/9775
K. 2020/583
T. 5.2.2020

Temyiz Kanun Yoluna Başvuran Davacı:

Vekili:

Davalı:

Vekili:

ÖZET : Dava, Gürcistan Tiflis Devlet Tıp Üniversitesi Fizik Tıp ve Rehabilitasyon bölümünden mezun olan davacının diplomasına denklik belgesi verilmesi istemiyle yapılan başvuruyu reddeden Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işleminin iptali istemine ilişkindir.

Fizik Tedavi ve benzeri alanlardan mezun olarak denklik talebinde bulunanların başvurularının değerlendirilmesi maksadıyla oluşturulan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Alt Komisyonu tarafından, mezun olunan yükseköğretim kurumunun eğitim düzeyi ve içeriği ile ülkemizdeki yükseköğretimin düzeyi ve içeriği arasındaki farkın açık ve net bir şekilde ortaya konulmaksızın ve davacının başvurusu bireysel ve somut olarak değerlendirilmeksizin hazırlanan raporu dayanak alan dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yönde verilen Mahkeme Kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

Bu kararın, davacının diplomasına doğrudan denklik belgesi verilmesinin kabulü anlamına gelmediği, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Alt Komisyonu tarafından ülkemizde eşdeğer programa göre alınması zorunlu görülen asgari ders ve kredi miktarı ve/veya mezun olunan yükseköğretim kurumunun eğitim düzeyi ve içeriği ile ülkemizdeki yükseköğretimin düzeyi ve içeriği arasındaki farkın ortaya konularak davacının başvurusunun bireysel bir değerlendirmeye tabi tutulması, gerekirse ülkemizde davacının denklik istediği alanda eğitim veren herhangi bir üniversiteden, davacının aldığı eğitim hakkında görüş istenilerek incelenmesi ve ortaya çıkan sonuca göre işlem tesis edilmesi gerektiği açıktır.

İstemin Özeti : Ankara 4. İdare Mahkemesi'nin 31/12/2015 gün ve E:2015/1527, K:2015/2497 Sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 Sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Düşüncesi : İstemin kabulüyle Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

KARAR : Dava, Gürcistan Tiflis Devlet Tıp Üniversitesi Fizik Tıp ve Rehabilitasyon bölümünden 2012 yılında mezun olan davacı tarafından diplomasına denklik belgesi verilmesi istemiyle yapılan başvuruyu reddeden Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın 05.05.2015 tarihli 24185 Sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İdare Mahkemesince davalı idarece doğrudan denklik verilmesi gibi bir zorunluluğun bulunmadığı, mezun olunan lisans programının eğitim düzeyi ve içeriğinin yeterli bulunmaması halinde seviye tespit sınavı yapılabileceği, bu hususta davalı idarenin takdir hakkı bulunduğu, davacının mezun olduğu Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümünün insan sağlığını doğrudan ilgilendirdiği, Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesinden alınan raporların da olumsuz olduğu hususları birlikte gözönünde bulundurulduğunda, idarece seviye tespit sınavında başarılı olma şartı aranmasının kamu yararına uygun olacağı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Anayasanın 90. maddesinin 5. fıkrasında "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir." kuralına yer verilmiştir.

22 Mayıs 1969 tarihli Birleşmiş Milletler Viyana Andlaşmalar Hukuku Sözleşmesi'nin "Ahde Vefa ( pacta sunt servenda )" başlıklı 26. maddesinde "Yürürlükteki her andlaşma ona taraf olanları bağlar ve tarafların onu iyi niyetle icra etmesi gerekir. "İç hukuk ve andlaşmalara riayet" başlıklı 27. maddesinde ise, "Bir taraf bir andlaşmayı icra etmeme gerekçesi olarak iç hukukunun hükümlerine başvuramaz." hükümlerine yer verilmiştir.

Ülkemiz tarafından 01.12.2004 tarihinde imzalanıp 28.02.2006 tarih ve 26094 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5463 Sayılı Kanun uyarınca 08.01.2007 tarihinde onaylanarak 01.03.2007 tarihinde yürürlüğe giren Avrupa Bölgesinde Yükseköğretim ile İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşmeyi, davacının mezun olduğu üniversitenin bulunduğu Gürcistan da 11/4/1997 tarihinde imzalayarak bu sözleşmeye taraf olmuştur. Anılan Sözleşmenin I. Bölümünde "Tanıma", bir yabancı eğitim belgesinin, eğitim ve/veya iş etkinliklerinde kullanılmak üzere yetkili makam tarafından resmi olarak kabulü şeklinde tanımlanmış; VI. bölümünün 1. maddesinde ise "Bir tanıma kararı, yükseköğretim belgesi tarafından belgelenen bilgi ve beceri esasına dayanıyorsa, her Taraf, tanımanın istendiği belge ile tanımanın istendiği Tarafça bu belgeye karşılık gelen diploma arasında önemli bir farklılık ( substantial difference ) görülmediği durumda, diğer Tarafta verilmiş yükseköğretim belgelerini tanıyacaktır." kuralına yer verilmiştir.

2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 7/p maddesinde; yurtdışındaki yüksek öğretim kurumlarından alınmış ön lisans, lisans ve lisansüstü diplomaların denkliğini tespit etmek Yükseköğretim Kurulu'nun görevleri arasında sayılmıştır.

Anılan Kanun uyarınca hazırlanıp 06.11.2010 gün ve 27751 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliğinin "İnceleme ve Değerlendirme Usul ve Esasları" başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasının ( c ) bendinde; " diplomayı veren yükseköğretim kurumunun ve eğitimin yapıldığı programın öncelikle faaliyet gösterdiği ülke yetkili makamlarınca diploma vermeye yetkili bir kurum olarak tanınması, akreditasyon ya da kalite güvencesi kuruluşları tarafından akredite edilmiş olması ve Kurul tarafından tanınması halinde; denkliği talep edilen yükseköğretim programının eğitim düzeyi, mezuniyet için gereken ulusal kredi ve/veya AKTS toplamı, kazanılması gereken bilgi, beceri ve yetkinlik açısından Türk yükseköğretim programına eşdeğer olup olmadığının, Türk yükseköğretiminde aynı veya benzer bir program bulunmuyor ise bu bentte sayılan diğer şartların sağlanması halinde eğitim düzeyi açısından Türk yükseköğretimine eşdeğer olup olmadığının inceleneceği" düzenlemesine, "İnceleme Sonucu Yapılacak İşlemler" başlıklı 9. maddesinin 1. fıkrasının ( c ) bendinde "mezun olunan lisans programının Türkiye'deki eşdeğer programa göre alınması zorunlu görülen derslerinde eksiklik tespit edilenlere; Türkiye'deki bir üniversitede tamamlama eğitimine tabi tutularak bu dersleri almaları ve başarılı olduğunu belgelemeleri halinde denklik belgesi verileceği, tamamlama eğitimine katılmak isteyen öğrencilerin hangi üniversitelerde bu eğitimi alacakları, tamamlama eğitiminin süresi ve öğrencinin almak zorunda olduğu derslerin Komisyonca belirleneceği, bu amaçla gerektiğinde konunun uzmanı kişilerden oluşan alt komisyonlar kurulabileceği," aynı fıkrasının ( ç ) bendinde ise "mezun olunan lisans programının eğitim düzeyi ve içeriğinin yeterli bulunmaması durumunda, başvuru sahibi usul ve esasları Kurul tarafından belirlenen seviye tespit sınavına tabi tutulacağı" düzenlemelerine yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, Gürcistan Tiflis Devlet Tıp Üniversitesi Fizik Tıp ve Rehabilitasyon bölümünden 2012 yılında mezun olan davacının, davalı idareye lisans diplomasına denklik belgesi verilmesi istemiyle 14.04.2015 tarihinde yaptığı başvurunun, seviye tespit sınavının birinci ve ikinci aşamasından başarılı olması halinde düzenleneceğinden bahisle reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın 05.05.2015 tarihli 24185 Sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

Yukarıda yer verilen Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesinin değerlendirilmesinden, Avrupa Bölgesinde Yükseköğretim İle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşmeye taraf olan ülkemizde denklik vermeye yetkili kurum olan Yükseköğretim Kurulunca anılan sözleşmeye taraf olan ülkelerden alınan diplomalara ilişkin denklik taleplerinin hukuk devleti ve ahde vefa ilkeleri gereğince bu sözleşme tarafından çizilen çerçeve içerisinde değerlendirilmesi gerektiği ve davalı idarece sözleşmeye taraf ülkelerden alınan diplomalara denklik verilmesinin seviye tespit sınavında başarılı olunması şartına bağlanmasının ancak sözleşmede yer verildiği üzere önemli farklılıkların objektif bir bilimsel değerlendirme neticesinde ortaya konulması halinde mümkün olacağı açıktır.

Genel olarak idari işlemler kendilerinden önce gelen ve nesnel kurallarla belirlenmiş bir sebebe ( idareyi işlem yapmaya iten etken ) dayanmak zorunda olup, bu durum idarenin tüm tasarruflarının hukuka uygun bir sebebe dayanması zorunluluğunun bir gereğidir.

İdari işlemin gerekçeli olması ilkesi gereği, idare bir işlem yaptığında o işlemin sebebini ortaya koymak, yani işlemi gerekçelendirmek zorundadır.

Dava konusu işleme dayanak alınan düzenlemelerde işlemin sebebi açıkça ortaya konulabileceği gibi, bir sebep olması gerektiğinin lüzum, ihtiyaç, yeterli vs. gibi muğlak ifadelerle ortaya konulduğu durumlar da mevcuttur. Bu durumda bu kavramların belli ve objektif bir anlamı yoksa idarenin sebep unsuru yönünden takdir yetkisi bulunmaktadır. Ancak, işlemin gerekçesi konusunda idarenin takdir yetkisi bulunduğu hallerde dahi işlemin bir gerekçeye dayalı olması ve bu gerekçenin somut olarak ortaya konulması ve işlemi yapmaya yeterli olması gerekmektedir.

Olayda, Yükseköğretim Kurulu'na Milli Eğitim Bakanlığı'nca "Gürcistan, Filipinler gibi ülkelerden gelerek özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde görev alan fizyoterapistlerin yetersiz olduklarını" belirten bir yazı gönderilmesi nedeniyle çeşitli ülkelerden alınan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanındaki diplomalara denklik verilmesi maksadıyla yapılan başvuruların davalı idarece incelenmesi aşamasında Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi'nin ilgili bölümlerinden görüş istendiği, her bir Üniversite'nin kendi bünyelerinde bulunan program çerçevesinde bir değerlendirme yapmak suretiyle başvuru sahiplerinin aldığı eğitimin oldukça yetersiz olduğu, çok sayıda ve farklı dersin eksik olduğu yönünde görüş bildirilmesi üzerine Yükseköğretim Yürütme Kurulu'nun 06.11.2013 tarihli toplantısında, Fizik Tedavi ve benzeri alanlardan mezun olarak denklik talebinde bulunanların başvurularının değerlendirilmesi maksadıyla "Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Alt Komisyonu" oluşturulmasına karar verildiği görülmektedir.

Başvuruların davalı idarece incelenmesi aşamasında yukarıda bahsi geçen Üniversitelerinden alınan görüşlerde; her bir Üniversite'nin kendi bünyelerinde bulunan program çerçevesinde bir değerlendirme yapmak suretiyle başvuru sahiplerinin aldığı eğitimin oldukça yetersiz olduğu, çok sayıda ve farklı dersin eksik olduğunu bildirdikleri göz önüne alındığında, her biri Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanında ders veren öğretim üyelerinden seçilerek oluşturulan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Alt Komisyonunca öncelikle ülkemizde eşdeğer programa göre alınması zorunlu görülen asgari ders ve kredi miktarı ile ülkemizdeki yükseköğretimin düzeyi ve içeriği ile mezun olunan yükseköğretim kurumunun eğitim düzeyi ve içeriği arasında farklılıkların tespit edilerek somut değerlendirme kriterlerinin ortaya konulması ve başvuruların değerlendirilmesinde bu kriterlere göre her bir kişi yönünden somut ve bireysel olarak bir inceleme yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Davacının başvurusunun değerlendirildiği 28.01.2014 tarihli Komisyon Raporunda, ekli listede değerlendirilen 75 kişinin Fizyoterapi ( Fizik Tedavi ) ve Rehabilitasyon alanına eşdeğer öğrenim görmedikleri ( dersler, kredi/saat eksikliği ve içeriği bakımından ) tespit edildiği, 08.01.2014 tarihli Alt Komisyon toplantısında ilgililerin denklik işlemlerinin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanındaki Seviye Tespit Sınavı'nın I. ve II. aşamalarından 100 üzerinden 50 puan ve üzeri not almaları halinde yapılmasının uygun olacağı görüşüne varıldığı ve dosyaların münferiden incelendiği belirtilmiş olsa da davacının başvurusunun bireysel olarak somut bir değerlendirmeye tabi tutulduğu hususunda herhangi bilgi ve belgeye rastlanmadığı, "ekli listedeki kişiler" denilmek suretiyle genel bir değerlendirme yapılmış olduğu görülmekle birlikte, dosya kapsamında anılan Alt Komisyonca ülkemizdeki yükseköğretimin düzeyi ve içeriği ile davacının aldığı eğitimin düzeyi ve içeriği arasında ne gibi farklılıkların tespit edildiği yönünde herhangi bir bilgi ve belgeye yer verilmediği görülmektedir.

Bu durumda, Fizik Tedavi ve benzeri alanlardan mezun olarak denklik talebinde bulunanların başvurularının değerlendirilmesi maksadıyla oluşturulan Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Alt Komisyonu tarafından, mezun olunan yükseköğretim kurumunun eğitim düzeyi ve içeriği ile ülkemizdeki yükseköğretimin düzeyi ve içeriği arasındaki farkın açık ve net bir şekilde ortaya konulmaksızın ve davacının başvurusu bireysel ve somut olarak değerlendirilmeksizin hazırlanan raporu dayanak alan dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yönde verilen Mahkeme Kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

Öte yandan, bu kararın, davacının diplomasına doğrudan denklik belgesi verilmesinin kabulü anlamına gelmediği, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Alt Komisyonu tarafından ülkemizde eşdeğer programa göre alınması zorunlu görülen asgari ders ve kredi miktarı ve/veya mezun olunan yükseköğretim kurumunun eğitim düzeyi ve içeriği ile ülkemizdeki yükseköğretimin düzeyi ve içeriği arasındaki farkın ortaya konularak davacının başvurusunun bireysel bir değerlendirmeye tabi tutulması, gerekirse ülkemizde davacının denklik istediği alanda eğitim veren herhangi bir üniversiteden, davacının aldığı eğitim hakkında görüş istenilerek incelenmesi ve ortaya çıkan sonuca göre işlem tesis edilmesi gerektiği açıktır.

SONUÇ : Açıklanan nedenlerle; Ankara 4. İdare Mahkemesi'nin temyize konu kararının BOZULMASINA, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 ( onbeş ) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 05.02.2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.