Hizmet Yerini Terk Etmeme Cezası Nedir

Hizmet Yerini Terk Etmeme Cezası Nedir?

Sayın okuyucularımızın şu hususta dikkatini çekmek isteriz ki; Hukuka aykırı verilen disiplin cezaları ile personelin, işe giderken ayağı geri geri gitmemeli, işini severek yapmasına olanak tanınmalıdır. Baskıyla, zorbalıkla personelin üzerine gidilip ruhsal yönden içlerine kapanmalarına sebebiyet vermenin hiçbir kamu amacına yararı yoktur. Bundan dolayıdır ki alınan disiplin cezalarının üstüne gidilmeli iptal davası açılmasında tereddüt edilmemeli ve alanında uzman bir avukattan hukuki destek alınmalıdır.

Hizmet yerini terk etmeme cezası,Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu 19'uncu maddesinde düzenlenmiştir. Hizmet yerini terk etmeme cezasını gerektiren disiplinsizlikler; Emre İtaatsizlik, Kısa Süreli Kaçmak, İzin Süresini Geçirmek, Hizmete Mahsus Eşyaya Zarar Vermek, Hediye İstemek veya Borç Almak, Maiyetinin Disiplinsizliği Hakkında Soruşturma Yapmamak, Asta Kötü Muamele Yapmak, Nöbet talimatna Aykırı Hareket Etmek, Hoşnutsuzluk Yaratmak, Tahrik, Sarhoşluk, Kumar Oynamak, Yasak Edilen Malzemeyi Bulundurmak, İzinsiz Üyelik, Disiplin Cezasının Yerine Getirilmesine Karşı Gelmek, Kavga Etmektir.

Hizmet Yerini Terk Etmeme Cezasını Gerektiren Disiplinsizlikler Nelerdir?

Emre İtaatsizlik Disiplinsizliği;

Emre İtaatsizlik kasıtlı olarak hizmete ilişkin bir emri tam yapmamak ya da değiştirerek veya sınırını aşmak suretiyle yapmaktır. Emre İtaatsizlik, bütün askerler tarafından işlenebilecek bir suçtur. Emre İtaatsizlik Disiplinsizliğinin Maddi unsuru verilen emri tam yapmamak, değiştirerek yapmak ya da emrin sınırını aşmaktır. Disiplinsizliğin oluşması için emrin hizmete ilişkin olması ön koşuldur. Eğer emir hizmete ilişkin değilse bu suç oluşmaz. 

Kısa Süreli Kaçmak Disiplinsizliği; 

Kıt'asından veya görev yerinden 7 (yedi) günü aşmayacak ve bu süre içerisinde kendiliğinden gelecek şekilde kaçmak veya mesaiye gitmemektir. Bu suç şekli bir disiplinsizlik suçudur. Bu sebeple Kısa Süreli Kaçmak Disiplinsizliğinin Maddi unsuru gerçekleşmişse kast varsayılır. Ancak her somut olayda kastın varlığını ayrıca incelenmesi ve tespit edilmesi gerekmektedir. Kısa süreli kaçmak disiplinsizliğinin maddi unsuru görev yerinden ya da kıt'asından izinsiz ayrılmak ya da izinsiz olarak mesaiye gitmemektir. Ancak bu durum 7 (yedi) tam gün dolmadan suç failinin kendi isteği ile gelmesi ile sona ermesi gerekmektedir. Mesaiye gelmemek günlük çalışma saatleri sonunda bulundukları yerden ayrılmalarına müsade edilmiş olan askerler tarafından işlenebilir. Önemle belirtmek gerekir ki; personelin bir tam gün mesaiye gelmemesi kısa süreli kaçma disiplinsizliğini değil görev yerini izinsiz terketme disiplinsizliğini oluşturmaktadır. Bu sebepten ötürü mesaiye gelmeyen kişinin kısa süreli kaçmak disiplinsizliğini suçunu işlemesi için iki tam gün mesaiye gelmemesi gerekir. Örnke vermek gerekirse cuma günü mesaiden çıkan mesaiye gelmeyen personel pazartesi mesaiye gelmişse bir tam gün mesaiye gelmediği için ve hafta sonlarını izinli olarak geçirdiği için görev yerini terketmek disiplinsizliği oluşacak kısa süreli kaçma disiplinsizliği oluşmayacaktır. Yalnız bu kişi pazartesi günü de mesaiye gelmez, salı sabahı mesaiye gelirse bu durumda Cuma ve Pazartesi dahil olmak üzere toplamda iki gün mesaiye gelinmediği için kısa süreli kaçmak suçu oluşmuş olacak ve personele "kısa süreli kaçmak" disiplinsizliğinden işlem yapılıp "hizmet yerini terk etmeme" cezası verilecektir. Kısa süreli kaçmak suçunda bu suçu işleyen kişinin mazeretinin olması bu disiplinsizliğin oluşmasına engel olmamakta iken mesaiye bir tam gün gelmeyen kişinin mazeretinin bulunması "görev yerini izinsiz terk etmek" disiplinsizliği açısından mazeret olarak kabul edilecektir. Bu disiplinsizliği yapanın kastının bulunup bulunmaması önemli değildir. Firar hali kural olarak kişinin kıt'asından ayrılma tarihinden itibaren başlamakta kendiliğinden birliğine katıldığı tarihten itibaren de sona ermektedir. Bu sebepten dolayı firar süresi hesaplanırken gün unsuru esas alınır. Hafta sonu izni veya günlük çarşı izninden dönmemek izin süresini geçirmek değil, firar sayılır. Kısa süreli kaçmak suçunda yedi günlük süre öngörüldüğünden kişi hakkında bu süreler bitmeden yakalama emri çıkarılmaması gerekir. 

İzin Süresini Geçirmek Disiplinsizliği;

İzin, İstirahat ya da hava değişimi süresini yasal ya da kabul edilebilir mazereti olmadan altı günü aşmayacak ve bu süre içinde kendiliğinden gelecek şekilde geçirmeye izins süresini geçirmek denir. Bu suç tüm asker kişiler tarafından işlenebilen bir suçtur. İzin Sürerisini Geçirmek Disiplinsizliğinin Maddi unsuru izin, istirahat ya da hava değişiminin birliğine dönmesi gereken tarihten itibaren altı günü aşmayacak biçimde uzatılmasıdır. Buradaki izinden anlaşılması gereken yıllık, yıllık mazeret veya mazeret iznidir. Hafta sonu verilen şehir içi izinler, evci izinleri, nöbet izni gibi kışla içerisinden ayrılmalar izin sayılmaz. Bu sebepten dolayı çarşı izninden veya evci izninden dönmemek izin tecavüzü suçunu değil firar suçunu oluşturur. Burada dikkat edilmesi gereken husus kişinin birliğine katılması gereken tarihin belirlenmesi konusundadır. Kişinin birliğine katılması gereken tarihin hesaplanmasında istirahat ya da hava değişimi süresine yol süresinin eklenmek suretiyle belirlenmesidir. Ancak asker olan şahıslar her takvim yılı sadece bir kez yol izni kullanabilirler. Bu durumda izinli gönderilen kişinin aynı yıl daha önce izin kullanıp kullanmadığı kullanmış ise yol verilip verilmediği araştırılmalıdır. Subay, Astsubayların ve Uzman Erbaşların mesai bitiminden sonra kışladan ayrılmaları serbest olduğundan bu istirahatlerini garnizon dışında geçirmeleri yasaktır. Garnizon dışında istirahat edilebilmesi için amirin izni gerekmektedir. Bu kişinin garnizonu izinsiz terketmesi kısa süreli izin tecavüzünü değil "aylıktan kesme cezası"nı gerektiren bir disiplinsizliktir. İzin Süresini Geçirmek disiplinsizliğinin manevi unsur kasttır. Bu yüzden yasal ve kabul edilebilir bir mazeret suç kastını ortadan kaldırdığı gibi hukuka uygunluk nedenidir. Bir olayın mazeret sayılıp sayılmayacağı ise her somut olayın özellikleri dikkate alınarak saptanmalıdır. Bu durumu saptayacak kişiler ise Disiplin Amiri ya da Disiplin Kurullarıdır. 

Hizmete Mahsus Eşyaya Zarar Vermek Disiplinsizliği; 

Harp malzemesini ya da hizmete tahsis edilmiş bir askeri eşyayı kast, ihmal ya da tedbirsizlik sonucu kaybetmek ya da hasara uğramasına sebebiyet vermek hizmete mahsus eşyaya zarar vermektir. Bu disiplinsizliğin faili her asker kişi olabilir. Askeri eşyanın askeri hizmete tahsis edilmiş olması suçun oluşması için şarttır. Şahsi bir eşyanın hasara uğratılması ya da kaybedilmesi bu disiplinsizliği oluşturmaz. Hizmete Mahsus Eşyaya Zarar Vermek Disiplinsizliğinin maddi unsuru hizmete mahsus eşyanın zarar görmesi ya da kaybedilmesidir. Bu suçun oluşabilmesi için hizmete mahsus eşyanın kişiye teslim edilmiş olması şarttır. Şüphe varsa bu suç oluşmaz. Mal sorumlusu sıfatıyla zimmetinde bulundurduğu askeri eşyalardan bir kısmını kaybına sebebiyet verilmesi halinde Askeri Ceza Kanununun 144'üncü maddesi gereği "Memuriyet Görevini İhmal Etmek" suçunun varlığı kabul edilir. Eşyanın kaybedilmesinde taksir derecesinde de olsa bir kusurun bulunması şarttır. Unutkanlık veya dalgınlık kusuru ortadan kaldırmaz. Bir eşyanın gerekli önlemlerin alınmış olmasına rağmen çalınma vs. sebeplerle kaybolması durumunda bu kusur faile yüklenemeyeceğinden suçta oluşmayacaktır. 

Hediye İstemek veya Borç Almak Disiplinsizliği; 

Maiyetinden veya astlarından hediye istemek ya da her ne şekilde olursa olsun borç almak bu suçun tanımıdır. Maiyet amirin emri altındaki kişiler, ast ise üstün rütbece veya kıdemce aşağısında bulunan kimsedir. Hediye istemek astının hediye verme yönünde irade açıklaması yokken ondan bu konuda talepte bulunmaya denmektedir. 

Maiyetinin Disiplinsizliği Hakkında Soruşturma Yapmamak Disiplinsizliği;

Maiyeti tarafından işlenen bir disiplinsizliği öğrenmesine rağmen ceza vermeme takdir yetkisini bulunduğu haller dışında amirin kasten disiplin soruşturması yapmayarak disiplinsizliği örtbas etmesidir. Amirin maiyetinin disiplinsizliğini ihbar ya da şikayet yoluyla öğrenmiş olması arasında herhangi bir fark yoktur. Maiyetinin Disiplinsizliği Hakkında Soruşturma Yapmamak disiplinsizliğinin maddi unsuru disiplin amirinin maiyetinin disiplinsizliği hakkında disiplin soruşturması yapmayarak bunu örtbas etmesi üstünü kapatması demektir. İhmali nitelikte bir disiplinsizliktir.İhmal hareket edilmesi gereken yerde hareket etmeme şeklinde tanımlanır. Maiyetinin Disiplinsizliği Hakkında Soruşturma Yapmamak disiplinsizliğinin unsuru kasttır. 

Asta Kötü Muamele Yapmak Disiplinsizliği;

Astına askeri usul ve kurallar dışında kötü davranmak, eziyet amacıyla hizmetini lüzumsuz yere güçleştirmek ya da başkaları tarafından kötü muamelede bulunulmasına müsamaha göstermektir. Bu disiplinsizlik amir ya da üst durumunda bulunan asker kişiler tarafından işlenmektedir. Bu yüzden mağdur ast konumunda bulunan kişidir. Asta Kötü Muamele Yapmak Disiplinsizliğinin Manevi unsuru, kasttır. Dolayısıyla taksirli hareketler bu suçu oluşturmaz. 

Nöbet Talimatına Aykırı Hareket Etmek Disiplinsizliği;

Maddi bir zarar doğmasına sebebiyet vermeyecek şekilde nöbet görevlerini gerçekleştirirken nöbet yerini terk etmek ya da belirlenmiş veya tebliğ edilmiş olan nöbet talimatında belirtilen kurallara aykırı hareket etmek bu suçu oluşturmaktadır. Bu disiplinsizlik kasten veya taksirle işlenebilir. Bu suçun faili sadece nöbetçi ya da nöbetçiler olabilir. Nöbetçi olmayan bu suçu işleyemezler.

Hoşnutsuzluk Yaratmak Disiplinsizliği;

Çalıştığı mesai ortamında söz veya fiileri ile hizmetin yerine getirilmesini olumsuz yönde etkilemeye hoşnutsuzluk yaratmak denir. Hizmetin yerine getirilmesini olumsuz yönde etkilemek bazı personelin birlik ve beraberlik duysunu zayıflatan söz ve davranışları hizmetin yerine getirilmesinde engel teşkil etmese bile personelin görevde isteksiz davranmasına yol açabilir. Böylece askeri hizmet gecikerek yerine getirilir. 

Tahrik Disiplinsizliği; 

Asker kişileri amirlerine veya üstlerine karşı itaatsizliğe, saygısızlığa, mukavemet göstermeye ya da müessir fiil işlemeye tahrik veya teşvik etmek tahrik disiplinsizliğini oluşturmaktadır. Tahrik ya da teşvik eden kişi yardım eden değil bu disiplinsizliğin failidir. 

Sarhoşluk Disiplinsizliği; 

Tıbbi raporla ispatlanmak ya da gizlenemeyecek derecede olmak şartıyla göreve sarhoş gelmek ya da görevde iken alkollü içki içmektir. Göreve sarhoş gelmek, alkollü içki içmek disiplinsizliğinin oluşması için kişinin sarhoş edici maddeyi ya da alkollü içeceği kendi iradesi ile almış olması gerekir. İrade dışındaki uyuşturucu madde tesiriyle sarhoş olmuş ise bu disiplinsizlik oluşmaz. 

Kumar Oynamak Disiplinsizliği; 

Askeri mahal içerisinde kumar oynamaktır. Bu disiplinsizliğin oluşması için kazanç amaçlı bu oyunu askeri mahalde oynanması şarttır. Orduevleri, askeri gazinolar, kışla gazinoları askeri bina olup askeri mahal kavramına haizdir. 

Yasak Edilen Malzemeyi Bulundurmak Disiplinsizliği; 

Kıt'a, Karargah ya da Kurumlarda görev esnasında bulundurulması veyahut kullanılması emirle yasak edilen cep telefonu, bilgisayar, radyo, teyp, fotograf makinesi gibi görüntü, ses vb. verileri ve bilgileri kaydeden, depolayan veya ileten her türlü cihaz ve aletler ile bunlara ilişkin aksamları bulundurmak ve kullanmak bu disiplinsizliği oluşturmaktadır. Bu disiplinsizliğin meydana gelmesi için disiplinsizliğin tanımında sayılan cihazlarla bunlara benzer niteliklerde olanların emir ile yasaklanmış olması ve bu emrin ilgili kişilere tebliğ edilmesi şarttır. Disiplinsizliğin tanımında yer verilen cihazlar tahdidi (numerus clauses) olarak sayılmamış görüntü, ses vb. bilgileri kaydeden, depolayan her türlü cihaz ve alet ve bunların aksamlarının bulundurulması yasak kapsamına dahil edilmiştir. Burada önemle üzerinde durulması gereken husus bulundurulan ya da kullanılan cihazın yasaklama emrinde açıkça yazılmamış olması halinde kişinin yasaklamaya dahil edilebilecek olan cihazın kullanılmasının emir kapsamına girdiğini, girebileceğini bilmesi ya da bilebilecek durumda olması disiplinsizliğin oluşması bakımından şarttır. Belirtmiş olduğumuz bilebilecek durumda olup olmadığı hususu hayatın olağan akışına göre ortalama zekaya sahip olan bir kişinin ölçüt olarak alınmasıyla tespit edilebilir. 

İzinsiz Üyelik Disiplinsizliği; 

Meslek kuruluşları, dernek ve vakıf üyelikleri ile spor klüplerinin faal üyeliklerine izin almaksızın giren kişi izinsiz üyelik nedeniyle hizmet yerini terk etmeme cezası ile cezalandırılır. 

Disiplin Cezasının Yerine Getirilmesine Karşı Gelmek Disiplinsizliği; 

Yetkili kişi veya organlar tarafından verilen disiplin cezalarının idari yaptırımların, yerine getirilmesine karşı çıkmak bu kapsamda yapılması gerekli olan görev ve yükümlülükleri tam olarak yerine getirmemektir. 

Kavga Etmek Disiplinsizliği; 

Meşru savunmaya ilişkin şartlar saklı kalmak şartıyla askeri mahal içerisinde fiilen birisine vurmaktır. Tanımdan da anlaşılacağı üzere suçun oluşabilmesi için asker bir kişinin askeri mahalde meşru savunma dışında bir başkasına vurması şarttır. Haksız tahrikin etkisi altında dahi olsa bu durum değişmemektedir. Kavga etme disiplinsizliğinin maddi unsuru başkasına vurmaktır. Vurmak fiili tokat atmak, yumruk, kafa, tekme atmak gibi fiileri kapsamakla birlikte vurma sonucu karşıdakinin yaralanmış olup olmadığını herhangi bir önemi yoktur. Eğer karşıdaki kişi yaralanmış ise bu durum cezanın belirlenmesinde göz önünde bulundurulması gereken bir husustur. Kavga etmek disiplinsizliğinin manevi unsuru kasttır. Taksirli hareketler bu suçu oluşturmaz. 

Hizmet Yerini Terk Etmeme Cezasına Nasıl İtiraz Edilir?

Disiplin Amirleri tarafından verilen verilen hizmet yerini terk etmeme cezasına karşı cezanın tebliğ edilmesinden itibaren 3 iş günü içinde itiraz edilebilir. İtiraz bir üst disiplin amirine yazılı olarak yapılır. Süresi içinde itiraz edilmez ise ceza kesinleşir. Cezanın tebellüğünden kasıtlı olarak kaçınılması durumunda bu durum en az iki imzalı tutanakla tespit edilir. Tutanağın tutulduğu tarih tebliğ tarihi sayılır. İtiraz edilmesi üzerine yetkili disiplin amiri 5 iş günü içinde kararverir. Eğer ilave inceleme yapılmasını gerektiren bir durum mevcut ise bu süre bir katına kadar uzatılır. İtiraz haklı bulunursa üst disiplin amiri verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilir. İtiraz haklı bulunmazsa reddolunur. Karar sonradan itiraz edilene tebliğ edilerek kesinleşir.

Hizmet Yerini Terk Etmeme Cezasına Karşı Dava Açılabilir mi?

Yüksek disiplin kurulları tarafından verilen Silahlı Kuvvetlerden Ayırma cezaları ile subay, astsubay, uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler hakkında disiplin amirleri veya disiplin kurulları tarafından barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme ve oda hapsi cezalarına karşı idare mahkemesinde iptal davası açılabilir?

Hizmet Yerini Terk Etmeme Cezasına Karşı Dava Açma Süresi Ne Kadardır?

Hizmet yerini terk etmeme cezasına karşı dava açma süresi, cezanın kesinleşmesinden itibaren başlar. Disiplin cezasının kesinleşmesinden itibaren 60 gün içinde İdare Mahkemesinde hizmet yerini terk etmeme cezasına karşı iptal davası açılabilir.