Türkiye’de İptal Davası ve Tam Yargı Davası Nedir?

Türkiye’de İptal Davası ve Tam Yargı Davası Nedir?

Türkiye’de vatandaşların en çok araştırdığı hukuki konular arasında, iptal davası nedir, tam yargı davası ne demektir, ve idari davalar nasıl açılır gibi sorular başı çekiyor.

İptal Davası ve Tam Yargı Davası Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Türkiye’de vatandaşların en çok araştırdığı hukuki konular arasında, iptal davası nedir, tam yargı davası ne demektir, ve idari davalar nasıl açılır gibi sorular başı çekiyor. Bu blog yazısında, idare hukukunun temelini oluşturan bu iki dava türünü; uzman bakış açısıyla, güncel mevzuata ve yargı kararlarına uygun şekilde, örneklerle detaylı olarak ele alıyoruz.

 İptal Davası Nedir, Ne Zaman Açılır?

İptal davası, idare tarafından alınan hukuka aykırı bir idari işlemin yargı kararıyla ortadan kaldırılması için açılır. Bu dava türü, yalnızca “kesin ve yürütülmesi zorunlu” işlemlere karşı açılabilir.

Google’da sıkça soruluyor:
    •    İptal davası nedir kısaca açıklayınız?
    •    İptal davası şartları nelerdir?
    •    İptal davası örnekleri nelerdir?

Tam Yargı Davası Ne Demek? Hangi Durumlarda Açılır?

Tam yargı davası, idarenin işlem ya da eylemi sonucu maddi veya manevi zarar gören kişinin tazminat talebiyle açtığı davadır. Halk arasında bu dava türü, genellikle “idareye karşı tazminat davası açmak” olarak bilinir.

En çok aranan ifadeler:
    •    Tam yargı davası nasıl açılır?
    •    İdareye karşı manevi tazminat davası açma
    •    İdari tazminat davaları nelerdir?

İptal Davası Açma Süresi Kaç Gündür?

İdari işlemin size tebliğinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açmanız gerekir. Ancak bu süre bazı özel kanunlarda farklılık gösterebilir.

Örnekler:
    •    Vergi işlemleri için süre: 30 gün
    •    Belediye ruhsat iptali için süre: 60 gün
    •    Memur disiplin cezası için süre: 60 gün

İptal Davası Dilekçesi Nasıl Yazılır?

Google’da en çok aranan sorulardan biri de “iptal davası dilekçesi örneği” oluyor. Oysa her dava kendi özelinde değerlendirilmelidir. Dilekçede mutlaka şu unsurlar yer almalı:
    •    İşlemin hangi yönlerden hukuka, usule ve kamu yararına aykırı olduğu,
    •    Dayanılan kanun maddeleri,
    •    Olayın somut anlatımı ve belgeler.

Tam Yargı Davasında Zararı Nasıl İspatlarım?

Tam yargı davalarında zararın oluştuğu, idarenin sorumlu olduğu ve zarar ile işlem/eylem arasında nedensellik bağı bulunduğu açıkça ispat edilmelidir.

En çok açılan tam yargı davası örnekleri:
    •    Kamulaştırmasız el atma davası
    •    Sağlık hizmetinden kaynaklı ihmal davaları
    •    Sözleşmeli memurun haksız işten çıkarılması

Tam Yargı Davasında Zararı Nasıl İspatlarım?

Tam yargı davalarında zararın oluştuğu, idarenin sorumlu olduğu ve zarar ile işlem/eylem arasında nedensellik bağı bulunduğu açıkça ispat edilmelidir.

En çok açılan tam yargı davası örnekleri:
    •    Kamulaştırmasız el atma davası
    •    Sağlık hizmetinden kaynaklı ihmal davaları
    •    Sözleşmeli memurun haksız işten çıkarılması

Hangi Durumlarda Hem İptal Hem Tam Yargı Davası Açılır?

Bazı durumlarda idari işlem hem hukuka aykırıdır, hem de kişiye zarar doğurur. Bu durumda “bileşik dava” açılarak hem iptal hem tazminat talep edilebilir.

Örnek:
Bir öğretmenin hukuka aykırı şekilde görevden alınması durumunda, görevden alma işlemi için iptal, maaş ve itibar kaybı için tam yargı davası birlikte açılır.

Hangi Mahkeme Yetkilidir? Hangi Mahkemede Dava Açılır?

İptal ve tam yargı davaları, idare mahkemelerinde açılır. Ancak davayı açacağınız mahkemenin yer yönünden de yetkili olması gerekir. Genel kural olarak:
    •    İşlemi yapan idarenin merkezinin bulunduğu yerdeki mahkeme yetkilidir.

Sıkça Sorulan Sorular

İptal davası ne kadar sürer?

Genellikle 6 ila 18 ay arasında sonuçlanır. Ancak dosyanın niteliğine göre bu süre uzayabilir.

Tam yargı davası kazanınca ne olur?

Zararınız tespit edilir ve idare tarafından tazmin edilir. Faiz de eklenebilir.

Avukatsız idare mahkemesine başvurabilir miyim?

Evet, başvurabilirsiniz. Ancak teknik bilgi gerektiğinden idare hukuku alanında uzman bir avukat ile çalışmak hak kaybını önler.

 İptal davası reddedilirse ne olur?

Karar istinaf ve temyiz yoluna tabidir. Danıştay denetimine açıktır.

Sonuç: Hakkınızı Aramaktan Çekinmeyin

İdarenin her işlemi hukuka uygun olmayabilir. Bu tür durumlarda vatandaşın elindeki en güçlü silah, iptal davası ve tam yargı davası açma hakkıdır. İşlem size zarar veriyorsa ve hukuka aykırıysa mutlaka yasal süre içinde hakkınızı arayın.

Unutmayın, her dava kendine özgüdür. Bu nedenle hak kaybı yaşamamak için, idare hukuku konusunda deneyimli bir avukata danışmanız en doğru yoldur.

Türkiye’de İptal Davası ve Tam Yargı Davası Nedir?

İdare hukuku kapsamında en sık karşılaşılan iki dava türü olan iptal davası ve tam yargı davası, bireylerin idare karşısında hak arama özgürlüğünün temel araçlarıdır. Bu yazımızda, vatandaşların Google’da sıkça aradığı, “iptal davası nedir?”, “tam yargı davası nasıl açılır?”, “iptal davası şartları nelerdir?”, “idareye karşı tazminat davası nasıl açılır?” gibi soruların cevaplarını; uygulamadan örneklerle, kanuni dayanaklarla ve yüksek mahkeme kararlarıyla açıklıyoruz.

 ⁠İptal Davası Nedir?

İptal davası, idare tarafından tesis edilen hukuka aykırı bir işlemin, idari yargı kararıyla ortadan kaldırılması amacıyla açılan davadır. İdare hukukunda en çok başvurulan dava türüdür.

Sık Aranan Terimler:
“iptal davası nasıl açılır”, “iptal davası dilekçesi örneği”, “idari işlem iptali”, “iptal davası süresi kaç gün

 Tam Yargı Davası Nedir?

Tam yargı davası, idari işlem veya eylem nedeniyle kişilerin uğradığı maddi veya manevi zararların tazmini amacıyla açılan davadır. Diğer adıyla tazminat davasıdır.

Sık Aranan Terimler:
“idareye karşı tazminat davası”, “tam yargı davası nedir ne zaman açılır”, “kamulaştırmasız el atma davası

 Hangi İşlemler İptal Davasına Konu Olabilir?

Sadece kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemler iptal davasına konu olabilir. Uyarı veya temenni niteliğindeki işlemler için iptal davası açılamaz.

Örnek:
    •    Memura verilen disiplin cezası
    •    Ruhsat iptali
    •    Üniversite öğrencisinin okuldan atılması
    •    Belediyenin imar planı kararı

 ⁠İptal Davası Açma Süresi Kaç Gündür?

2577 sayılı İYUK’un 7. maddesine göre, iptal davaları, işlemin tebliğinden itibaren genellikle 60 gün içinde açılmalıdır. Ancak vergi davalarında süre 30 gün, bazı özel kanunlarda ise farklılık gösterebilir.

 ⁠Tam Yargı Davasında Zararın İspatı

Tam yargı davası açarken davacının, idari işlem veya eylemle nedensellik bağını kurması ve zararını belgelendirmesi gerekir.

Yargıtay ve Danıştay kararlarında sıkça vurgulanan husus:

“Zarar somut, güncel ve belgeye dayanmalıdır.”

 İptal Davasında Danıştay Kararlarının Rolü

Danıştay, iptal davası içtihatlarıyla idare hukuku uygulamasının yönünü çizer. Özellikle memur davalarında ve imar hukukunda Danıştay kararları emsal alınır.

Google’da sıkça aranan konu:
“Danıştay memur atama iptal kararları”, “Danıştay ruhsat iptal emsal karar”

 ⁠İdari Eylemlere Karşı Dava Nasıl Açılır?

İdari bir eylem (örneğin bir kamu hastanesindeki ihmal sonucu zarar görme) varsa, doğrudan tam yargı davası açılır. Eylem sonucu işlem de doğmuşsa önce iptal davası, ardından tam yargı davası açılabilir.

 ⁠İptal ve Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması (Bileşik Dava)

İdari işlem hem iptal edilmek isteniyor hem de zarar doğurmuşsa, aynı dilekçeyle hem iptal hem de tazminat talep edilebilir. Bu davalara “bileşik dava” denir.

Örnek:
Bir öğretmenin görevden alınma işlemi iptal edilmekle birlikte, uğradığı maaş kaybı için tazminat talep edilebilir.

 ⁠Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresi?

    •    İdare Mahkemeleri, genel görevli mahkemelerdir.
    •    Vergi uyuşmazlıklarında Vergi Mahkemesi,
    •    Silahlı kuvvetlerle ilgili işlemlerde Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (kaldırıldıktan sonra ilgili İdare Mahkemesi) yetkilidir.

Yetki, işlemi tesis eden idarenin merkezine göre belirlenir. Bu da “yetki itirazı” denilen usuli bir soruna neden olabilir.

Dava Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?

İptal ve tam yargı davası dilekçesi, açık, öz ve hukuki dayanaktan yoksun olmamalıdır. Uygulamada avukat aracılığıyla hazırlanması ciddi avantaj sağlar.

İpucu:
Dava dilekçesinde, işlemin hukuka, mevzuata ve kamu yararına aykırı olduğunu somut şekilde anlatmak gerekir.

Dava Geri Çekilirse Ne Olur?

Davacı, dava açtıktan sonra davasından feragat ederse dava sona erer. Ancak tam yargı davasında feragat, ileride aynı zararla ilgili tekrar dava açılmasına engel olur. Bu nedenle dikkatle değerlendirilmelidir.

Dava Sürecinde Yürütmenin Durdurulması Kararı

İptal davalarında, işlemin uygulanması telafisi güç zararlara neden olacaksa yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Bu karar, işlem tamamen iptal edilene kadar işlemin uygulanmasını durdurur.

Sık arama:
“Yürütmeyi durdurma nasıl alınır”, “iptal davasında yürütmeyi durdurma dilekçesi örneği”

İptal davası ve tam yargı davası, bireylerin idarenin karşısında yalnız olmadığını gösteren en etkili yollardır. Hakkınızda alınan bir idari karar varsa ya da kamu hizmetinden dolayı zarar gördüyseniz, dava açma hakkınızı bilinçli şekilde kullanabilirsiniz.

Unutmayın, idari davalar ciddi teknik bilgi gerektirir. Bu nedenle uzman bir avukattan hukuki destek almak, hak kaybını önlemenin en sağlıklı yoludur.