Tıbbi Malpraktisin Ortaya Çıkış Şekilleri Nelerdir?

Tıbbi malpraktisin ortaya çıkış şekilleri kasten, taksirli davranışla gerçekleşebilmekte olup defansif tıp uygulamarı da tıbbi hatalara sebep olabilmektedir. 

Tıbbi Malpraktisin Kasten Meydana Gelmesi

Tıbbi malpraktis kasten meydana gelmesi durumunda doktorun cezai sorumluluğunun da bulunacağı hususunun gözden ırak tutulmaması gerekir. Kast genel bir tanımla neticenin bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesi durumudur. Tıbba aykırı davranışın neticesinin bilinip istenilerek hareket edilmesi durumunda kusurun türü kast olarak ortaya çıkacak eylem hukuki sorumluluk yönünden haksız fiil sayılacaktır. Bu durumda hekimin cezai sorumluluğunun yanında hukuki sorumluluğu da ortaya çıkacak ve tazminat yükümlülüğü gündeme gelecektir. Ayrıca haksız fiil sorumluluğunun yanında sözleşmeye aykırı bir davranış da ortaya çıkacağı için sözleşmeye aykırılıktan ötürü hukuki sorumluluğa da başvurulabilinecektir. Failn davranışın sonuçlarını bilerek ve isteyerek gerçekleştirmesi ile kast ortaya çıkabileceği gibi olası kasttan da söz edilebilecek durumların bulunduğunu belirtmek gerekecektir. Neticeyi öngören ve temelde böyle bir sonucun ortaya çıkmasını istememekle birlikte olursa olsun diyip neticenin göze alınması ve buna göre icrai davranışların yerine getirilmesi doktorun sorumluluğunun olası kasta dayandığını gösterecektir. Olası kastın varlığında cezada indirim yapılmaktadır. Kasıtlı bir davranışla hastanın sağlığına zarar verilmesi ve hastanın yaralanması durumunda kasten yaralama ya da ölüm halinde kasten öldürme suçu oluşacaktır. Kasten yaralamanın ihmali davranışla işlenebileceği ile kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenebileceği hususları da unutulmamalıdır. 

Tıbbi Malpraktisin Taksirle Meydana Gelmesi

Tıbbi malpraktisin tıbbi hatanın özen yükümlülüğüne aykırılık sebebiyle meydana gelmesi durumunda kusurun taksir sebebiyle meydana geldiğinden söz edilmektedir. Nitekim taksir; Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. Bu durumda taksirli davranışla başkasına zarar veren ya da haklarını ihlal eden fail haksız fiil sebebiyle tazminat sorumlusu olacaktır. Ayrıca sözleşmeye aykırılıktan dolayı da hukuki sorumluluğunun doğacağı hususu unutulmamalıdır. Hasta taksirli bir tıbbi müdahale ile zarar görmüş ise doktor taksirle yaralamadan sorumlu olacak eğer ölüm meydana gelmişse taksirle ölüme sebebiyet vermeden cezai olarak sorumlu tutulacaktır. Doktor neticeyi öngörmesine karşın gerçekleşmeyeceği inancıyla hareketine devam ediyorsa bilinçli taksir bulunmaktadır. Bilinçli taksir durumunda cezanın 3 te 1 inden yarısına kadar arttırılacağı hususu unutulmamalıdır.

Defansif Tıp Uygulamaları Hukuki Sorumluluğa Yol Açar mı?

Defansif tıp uygulamaları hekimlere yöneltilen malpraktis davaları nedeniyle oluşan tazminat sorumluluğunun bir yansıması olarak meydana gelmektedir. Defansif uygulamalar pozitif ve negatif defansif tıp uygulamaları olarak ortaya çıkabilmektedir. Pozitif defansif tıp uygulamalarında doktor tıbbi bir hataya düşmemek için teşhis ve tedaviden uzak ayrıntıları ve ufak riskleri de değerlendirmeye almakta, tıbbi prosedürleri olmaması gereken bir biçimde genişletmekte ve genelde tıbbi bir değeri olmayan tıbbi girişimlerde bulunmaktadır. Pozitif defansif tıbbın bazı yararları olmakla birlikte gereksiz tıbbi girişim yapılması ile hastaya mali ve manevi külfet getirilmekle birlikte endikasyon şartı gerçekleşmeden tıbbi müdahalede bulunulduğundan hukuki ve cezai sorumluluk doğabilecektir. Negatif defansif tıp uygulamalarında ise doktor tıbbi malpraktis ile karşılaşmamamk için yüksek risk taşıyan müdahalelerden kaçınmakta ve hareketsiz kalmaktadır. Yüksek risk taşıyan müdahalelerin yapılmasını gerektiren hastaların kabul edilmemesi ameliyattan kaçınılması ya da hastanın gereksiz bir şekilde başka bir hastaneye sevk edilmesi negatif defansif tıp uygulaması olup doktorun hukuki sorumluluğuna yol açabilecektir. Aslında kaçınılmak istenen sonuca neden olunması durumuyla karşı karşıya gelinilmiş demektir. Riskli bir tıbbi girişimi yapmaktan kaçınılması nedeniyle hastanın zarar gördüğü durumlarda ne yazık ki istenmeyen tıbbi malpraktis sonucuyla yine karşılaşılacaktır. 

Tıbbi Hatalar Nelerdir?

Tıbbi hata türleri;

Aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmemesi nedeniyle tıbbi hata,

Teşhis veya tanı hatası,

Tedavi uygulanması ve yöntemine ilişkin tıbbi hatalar,

Tedavi yönetimine ilişkin tıbbi hatalar,

Tedaviyi üstlenme hatası,

Sağlık kurumunun organizasyonuna ilişkin tıbbi hatalar,

Tedavi hizmetinin organizasyonuyla ilgili tıbbi hatalar,

Tedaviden kaçınma ya da gecikme sebebiyle tıbbi hatalar.

Kaynaklar;

HAKERİ,Hakan, Tıp hukuku, seçkin yayıncılık Eylül 2015
EROL, Gültezer, Özel hastanelerin Hukuki Sorumluluğu, seçkin yayıncılık Nisan 2015
GÖKCAN,Hasan, Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukukui ve Cezai Sorumluluk, Seçkin yayıncılık Nisan 2017