Disiplinsizlik Nasıl Oluşur ve Disiplin Cezalarının Niteliği Nedir? (TSK Disiplin Kanunu Madde 4)

Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanununun 4. maddesinde disiplinsizliğin oluşması ve disiplin cezalarının niteliği düzenlenmiştir. Maddeye göre;

Disiplinsizlik; bu Kanunda ayrıca hüküm bulunmayan hâllerde, kasten veya taksirle işlenebilir.
Aynı fiil nedeniyle bu Kanunda yazılı disiplin cezalarından birden fazlası verilemez.
Bir fiilin birden fazla disiplinsizlik teşkil etmesi hâlinde ağır olan disiplin cezası verilir.
Bir fiilin diğer kanunlar kapsamında idari yaptırıma bağlanmış olması, aynı fiile bu Kanun kapsamında disiplin cezası verilmesine engel teşkil etmez.
İlave hizmet ve görev yükümlülüğü sonucunu doğuran disiplin cezaları kapsamında, kamu veya hizmet yararına olmayan keyfî görevler verilemez.

Disiplinsizlik kast ve taksirle işlenebilir;

Kast Nedir?

Kast Türk Ceza Kanununun 21. maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve isteyerek gerçekleştirilmesidir. TCK daki, suçun kanuni tanımındaki şeklindeki ifadesini disiplin kanununa uyarlayacak olursak tanımı disiplinsizliğin kanuni tanımındaki şeklinde değiştirmek yerinde olacaktır. Burada önemli olan suçun bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesi durumudur. O zaman disiplinsizliği işleyen personelin bu disiplinsizliği bilerek ve isteyerek gerçekleştirmesi ile sonucu da istemesidir. Örneğin herhangi bir hastalığın seyri sebebiyle bilincin yerinde olmaması halinde birlik içerisindeki bir mala zarar verilmesi durumunda kastın varlığından söz edilemeyecektir. Kastın disiplinsizlik meydana getiren hareketin oluştuğu sırada bulunması şarttır. Kastla işlenebilen disiplinsizliklerde kastın varlığının tespiti cezanın seyri açısından çok önemli olup her olayın oluşuna göre tespit edilmelidir. Disiplin kanunun kastla işlenebileceği düzenlenmiş olan bir disiplinsizliğin taksirle işlenmesi durumunda disiplinsizlik oluşmayacaktır. Ki aynı disiplinsizliğin taksirle de işlenebileceği düzenlenmişse tabi ki de disiplinsizlik oluşacaktır. 

Taksir Nedir?

Taksir Türk Ceza Kanununun 22. maddesinde düzenlenmiştir. Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticenin öngörülemeyerek gerçekleştirilmesi durumudur.  Birden fazla kişinin taksirle işledikleri bir disiplinsizlikte herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olacaktır. Bu durumda uygulanacak disiplin cezası herkesin kusuruna göre ayrı ayrı belirlenmelidir. 

Birden Fazla Disiplin Cezası Verilebilir mi?

Kanunda aynı fiil nedeniyle yine kanunda yazılı disiplin cezalarından birden fazlası verilemez. Anayasaya Mahkemesine göre disiplin suç ve cezalarında da kanunilik ve belirlilik ilkeleri uygulanmalıdır. Aynı fiil nedeniyle birden fazla suç meydana gelmiş ise bu durumda bu fiil farklı disiplin cezalarını gerektiren birden fazla hükme uygun olabilir. Böyle bir durumda kanunda düzenlemesi bulunan aynı fiil nedeniyle kanunda yazılı disiplin cezalarından birden fazlası verilemez ilkesi gereği kişiye birden fazla disiplin cezası verilemeyecektir. 

Birden Fazla Disiplinsizlik Halinde Hangi Ceza Verilir?

Bir fiilin birden fazla disiplinsizlik teşkil etmesi halinde ağır olan disiplin cezası verilir. Bu durumda aynı eylemin birden fazla disiplin suçunu oluşturması durumunda en ağır olan ceza verilecek ve fakat birden fazla ceza verilme cihetine gidilemeyecektir. 

Disiplinsizliğin İdari Bir Yaptırıma Bağlanması Disiplin Cezasına Engel midir?

Disiplinsizliğin idari bir yaptırıma bağlanmış olması disiplin cezası verilmesine engel değildir. Nitekim kanunda bir fiilin diğer kanunlar kapsamında idari yaptırıma bağlanmış olması aynı fiile disiplin kanunu kapsamında disiplin cezası verilmesine engel teşkil etmeyecektir. Bu durumda disiplinsizlik teşkil eden davranış aynı zamanda kabahatler kanununda düzenlenmiş olsa da disiplin cezası verilebilecektir. Basit bir örnek verecek olursak askeri bir aracı kullanmakta olan askerin trafik kurallarına uymaması sonucu araca maddi hasar gelmesi durumunda idari bir yaptırım olarak idari para cezası ile cezalandırılması durumunda maddi zarar gereği aynı zamanda disiplin cezası ile cezalandırılacak ve hem idari para cezası almış hem de disiplin cezası ile cezalandırılmış olacaktır. 

Disiplin Cezalarında Keyfilik Olur mu?

Disiplin cezası verme yetkisinin amacına uygun olarak kullanılması gerektiği kanunda düzenlenmiştir. İlave hizmet ve görev yükümlülüğü sonucunu doğuran disiplin cezaları kapsamında kamu veya hizmet yararına olmayan keyfi görevler verilemez.