Uzaktan Eğitimlerde Denklik Davası

Uzaktan Eğitimlerde Denklik Davası

İdare Hukuku- Eğitim Anayasal haktır ve eğitim görmek isteyen ve bu eğitimlerini yurt dışında geçiren kişilerin Türkiye'de denklik müracaatları bazen kabul görmemekte ve kişilerin eğitim için harcamış oldukları maddi ve manevi bütünlükleri heba edile

İdare Hukuku- Eğitim Anayasal haktır ve eğitim görmek isteyen ve bu eğitimlerini yurt dışında geçiren kişilerin Türkiye'de denklik müracaatları bazen kabul görmemekte ve kişilerin eğitim için harcamış oldukları maddi ve manevi bütünlükleri heba edilebilmektedir. Bu durumda iglili kuruma müracaat sonrası verilen ret kararına karşı yapılması gereken işlem tabi ki de idare mahkemelerinde işlemin iptali davası açılmasıdır. 

Denklik Davasında Davanın Konusu Nedir

Denklik davalarında davaların konusunu denkli talebinin reddi oluşturmaktadır. İdare mahkemelerinde açılacak davalardan birisi olan iptal davası idari işlemlerin daha doğru ifade ile kanuna aykırı idari işlemlerin ortadan kaldırılmasını sağlayan bir sonuç doğurmaktadır. Bu bakımdan açılacak davalarda davanın konusunu denklik verilmeme işlemi oluşturacaktır. 

Denklik Davasında Zamanaşımı

Denklik davaları idari bir işleme karşı açılan davalardır ve bu tür davalar 2577 sayılı kanuna tabidir. 2577 sayılı kanunda dava açma süresi idari işlemin ret kararının tebliğinden yahut idarenin talebe karşı hiç cevap vermemesi üzerine zımnen ret işleminden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır. Buradaki 60 gün iş günü olmadığından mütevellit tatil günleri de süreye dahildir. 

Denklik Davasında Talebe Cevap Süresi 

Denklik davalarında talebe cevap süresi idareye denklik için başvuru yapılmasından itibaren 30 gündür. Anlaşılacağı üzere kişi denklik müracaatında bulunmuş ise bu müracaata karşı ilgili idari birim 30 gün içinde başvurucuya cevap vermelidir. 30 gün içinde talep reddedilmiş ise kişi ret işleminin tebliğinden itibaren bir üst başlıkta belirtmiş olduğumuz süreler içinde dava açabilecektir. İdare müracaatı 30 gün içinde olumlu ya da olumsuz cevaplandırmazsa kanun gereği müracaatı zımnen ret etmiş sayılır. Bu durumda kişi 30 gün sonrasında dava açma hakkını elde etmiş olacaktır.

Uzaktan Eğitim Denklik Davası Danıştay Kararı

Danıştay 8. Daire Başkanlığı  
2016/14973 E.  
2021/602 K.

DAVACI                    : …
VEKİLİ                      : Av. …

DAVALI                     : … Başkanlığı
VEKİLİ                       : Av. …

DAVANIN KONUSU :

Paris 1- Panthéon- Sorbonne Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden uzaktan eğitim kapsamında mezun olan davacının;
1. Denklik başvurusunun reddedilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işlemi ile,
2. Bu işleme dayanak 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
2000-2001 eğitim yılı sonunda Fransa Rennes 1 Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden örgün eğitim ile mezun olduğu, 2001-2003 yılları arasında Paris 7 Üniversitesi’nden örgün eğitim ile Sosyoloji mastır diploması aldığı, 2012 yılında Hukuk eğitimi için Paris 1 Pantheon-Sorbonne Üniversitesi’ne başvurduğu, Üniversite akademik kurulu tarafından, örgün eğitim ile iktisat alanında dört yıllık diplomaya sahip olduğu gerekçesiyle hukuk fakültesinin ilk iki yılına tekabül eden 120 krediye halihazırda sahip olduğuna ve 3. sınıftan kaydının yapılmasına karar verildiği, 240 kredilik hukuk diplomasının 120 kredilik kısmını örgün olarak aldığı, kendisine örgün veya uzaktan eğitim şeklinde seçenek sunulduğu kendisinin uzaktan eğitimi seçtiği, bütün sınavlara fiilen katıldığı, Fransada kabul edilen uzaktan eğitim sisteminin adının CAVEJ olduğu, bu eğitim için öncelikle örgün eğitim şartlarına sahip olunması gerektiği, ders içeriklerinin, sınavların, eğitimin örgün eğitim ile aynı olduğu, ilgili Üniversite’nin YÖK tarafından tanındığı, Fransada alınan bu diploma ile avukatlık, savcılık, hakimlik yapılabildiği, Yönetmelik maddesinin Lizbon Sözleşmesi ve Bologna Sürecine aykırı olduğu, bununla birlikte denklik başvurusunun 17.02.2016 tarihinde yapıldığı, dolayısıyla 6/11/2010 tarihli ve 27751 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği’ne tabi olduğu, ancak işlemin 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yönetmelik uyarınca tesis edildiği, işlem ve düzenlemenin iptal edilmesi gerektiği iddia edilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Yönetmeliğin 2547 sayılı Kanun’a uygun olarak verilen yetki uyarınca hazırlandığı, Lizbon Sözleşmesi’nde taraf olan ülkelerin diplomalarına koşulsuz denklik verileceğinin düzenlenmediği, genel koşullarla ilgili önemli farklılıklar olmaması durumunda denklik verileceğinin düzenlendiği, her ülkenin kendi sisteminde denklik için farklı incelemelerin olduğu, Türk eğitim sisteminde uzaktan eğitim ile hukuk eğitimi verilmediği, davacının aldığı eğitimin bu açıdan farklı olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davacının denklik başvurusunun reddedilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işleminin iptaline, 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; Paris 1-Panthéon-Sorbonne Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden uzaktan eğitim kapsamında mezun olan davacının denklik başvurusunun reddedilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işlemi ile bu işleme dayanak 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin iptali istemiyle YÖK Başkanlığına karşı açılmıştır.
20/02/2016 tarihinde yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. Fıkrasında, uzaktan eğitim programlarından alınan diplomaların tanıma ve denklik işlemlerinde, örgün eğitim için geçerli olan inceleme esaslarına ek olarak dikkate alınacak hususlar düzenlenmiş; dava konusu (ç) bendinde, "mezun olunan uzaktan eğitim programının karşılığının Türkiye'deki uzaktan öğretim programları içinde yer alması" şartına yer verilmiştir.
Bahse konu Yönetmelik, 05.12.2017 tarih ve 30261 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile yürürlükten kaldırılmış ise de; 05.12.2017 günü aynı adla yürürlüğe giren yeni Yönetmeliğin 10. Maddesinin 1. Fıkrasının ç bendinde, aynı hükme yer verilmiş olduğundan hukuki güvenirlilik ilkesi gereği davanın devam ettirilerek işin esasına girilmesi gerekmektedir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 7.maddesinin (p) bendinde yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış ön lisans ve lisans üstü diplomaların denkliğini tespit etmek Yükseköğretim Kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
23/2/2006 tarih ve 5463 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan 11/4/1997 tarihli Avrupa Bölgesinde Yükseköğretimle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşmenin “Yükseköğretim Belgelerinin tanınması” başlıklı VI. Bölümün 1. maddesinde, “Bir tanıma kararı, yükseköğretim belgesi tarafından belgelenen bilgi ve beceri esasına dayanıyorsa, her Taraf, tanımanın istendiği belge ile tanımanın istendiği Tarafça bu belgeye karşılık gelen diploma arasında önemli bir farklılık görülmediği durumda, diğer Tarafta verilmiş yükseköğretim belgelerini tanıyacaktır.” kuralı bulunmaktadır.
Yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarından alınan ön lisans, lisans, yüksek lisans diplomalarının tanıma ve denklik işlemlerinde uyulacak usul ve esasları belirlemek amacıyla, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 7. maddesi, Avrupa Bölgesinde Yükseköğretimle İlgili Belgelerin Tanınmasına İlişkin Sözleşme hükümlerine dayanılarak, Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği hazırlanarak yürürlüğe konulmuş olup;Yönetmelikte "denklik": "Yükseköğretim Kurulunca tanınan bir yurtdışı yükseköğretim kurumundan alınan ön lisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının, ilgili eğitim düzeyindeki kazanımlar bakımından Türkiye'deki yükseköğretim kurumlarınca verilen önlisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının eşdeğerliğinin tespit edilmesi" olarak tanımlanmıştır.
Her ülkenin hukuk sistemi ve buna paralel olarak hukuk eğitimi programı farklı olmakla birlikte asıl olan denklik başvurusu kabul edilirken ülkemizdeki hukuk sistemi ve hukuk eğitimine paralel olarak lisans tamamlama yoluna gidilmesidir.
Ülkemizde hukuk eğitiminin "uzaktan öğretim" yolu ile değil, örgün öğretim yolu ile verildiği, bu hususun, her iki ülke arasındaki hukuk eğitimindeki önemli farklardan olduğu, bu durumun, Yönetmeliğin dayanağı olan uluslararası sözleşmesinin VI. Bölümünün 1. maddesi kapsamında “ülkeler arasında önemli farklılıklar olması” kapsamında değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu durumda, Yönetmeliğin dava konusu edilen maddesinde ve buna dayalı olarak tesis edilen işlemde akademik hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 03/02/2021 tarihinde, davacı ile vekili Av. …'nun ve davalı idare vekili Av. …'in geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, Paris 1- Panthéon- Sorbonne Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden uzaktan eğitim kapsamında mezun olan davacı tarafından; denklik başvurusunun reddedilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işlemi ile bu işleme dayanak 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Yükseköğretim Kurulunun görevleri" başlıklı 7-p maddesinde "Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış ön lisans, lisans ve lisans üstü diplomaların denkliğini tespit etmek," hükmü düzenlenmiştir.
20/02/2016 gün ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin "Uzaktan öğretim tanıma ve denklik işlemleri" başlıklı 10. maddesinde "(1) Uzaktan öğretim programlarından alınan diplomaların tanıma ve denklik işlemlerinde, örgün eğitim için geçerli olan inceleme esaslarına ek olarak aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

a) Uluslararası anlaşmalarla kurulan yükseköğretim kurumlarındaki veya resmî dili Türkçe olan ülkelerdeki uzaktan öğretim programları hariç olmak üzere yurtdışı yükseköğretim kurumlarındaki uzaktan öğretim program dilinin Türkçe olmaması.
b) Uzaktan öğretim programı kazanımlarının aynı alandaki örgün eğitim programı kazanımları ile uyumlu olması.
c) Uzaktan öğretim programının mezuniyet için gerekli kredi toplamının o ülkedeki eşdeğer örgün eğitim programının kredi toplamına eşit veya toplamından daha fazla olması.

ç) Mezun olunan uzaktan öğretim programının karşılığının, Türkiye’deki uzaktan öğretim programları içinde yer alması.
d) Öğrenim görülen dilde Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek sınavlardan yine Kurulca belirlenecek puanların alınmış olması." hükmü düzenleme altına alınmıştır.

05/12/2017 gün ve 30261 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 15. maddesi ile 20/02/2016 gün ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmış, ancak dava konusu 10. maddenin 1. fıkrasının ç bendi yeni düzenlemede aynen korunmuştur.

14/04/2020 gün ve 31099 sayılı Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesindeki "Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi yürürlükten kaldırılmış ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

'(3) Tıp, hukuk, mühendislik, mimarlık, diş hekimliği, eczacılık, öğretmenlik ve Kurulun belirlediği klinik uygulaması olan sağlık alanlarından alınan diplomalar hariç olmak üzere, yükseköğrenime başlanılan yıl Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenmiş olan sıralama kuruluşlarınca yapılan dünya üniversite sıralamalarının birinde, ilk dört yüzlük dilim içerisindeki üniversitelerden uzaktan öğretim yoluyla alınan diplomalara SYBS uygulanmaksızın denklik işlemi yapılır.'" düzenlemesi ile; dava konusu Yönetmelik hükmü yürürlükten kaldırılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi yönünden yapılan inceleme:

Yukarıda açıklandığı üzere, 20/02/2016 tarih ve 29630 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi, 14/04/2020 gün ve 31099 sayılı Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu bağlamda; davaya konu Yönetmelik maddesinin yürürlükten kaldırılması nedeniyle, karar tarihinde yürürlükte bulunmayan düzenleme hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

Bireysel işlem yönünden yapılan inceleme:

Dosyanın incelenmesinden; davacının 2000-2001 eğitim yılı sonunda Fransa Rennes 1 Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden örgün eğitim ile mezun olduğu, 2001-2003 yılları arasında Paris 7 Üniversitesi’nden örgün eğitim ile Sosyoloji mastır diploması aldığı, 2012 yılında Hukuk eğitimi için Paris 1 Pantheon-Sorbonne Üniversitesi’ne başvurduğu, Üniversite akademik kurulu tarafından, örgün eğitim ile iktisat alanında dört yıllık diplomaya sahip olduğu gerekçesiyle hukuk fakültesinin ilk iki yılına tekabül eden 120 krediye halihazırda sahip olduğuna ve 3. Sınıftan örgün eğitime kaydının yapılmasına karar verildiği, eğitimini uzaktan eğitim yöntemi olan (CAV-CAVEJ) yöntemi ile almak isteyip istemediğinin sorulması üzerine uzaktan eğitim yöntemini tercih ettiği, mezun olduktan sonra 17/02/2016 tarihinde diplomasına denklik almak için davalı idareye başvurduğu, davalı idarenin 27/04/2016 gün ve 24812 sayılı kararı ile başvurusunun dava konusu Yönetmeliğin 10. maddesi uyarınca reddedildiği, bu karara yapılan 12/05/2016 tarihli itirazın davalı idare tarafından … gün ve … sayılı kararı ile reddi üzerine iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Dava dilekçesine ekli Sorbonne Hukuk Fakültesi Müdürü’nün 25/08/2016 tarihli yazısında, Paris 1 Pantheon Sorbonne Üniversitesi’nin Sorbonne Hukuk Fakültesi’ne bağlı Uzaktan Hukuk Eğitimi Birimi (CAVEJ) dahilinde alınan diplomaların, örgün eğitim sonunda alınan diplomalara birebir eşdeğer olduğu ve sahiplerine aynı hakları kazandırdığı, zira öğrencilerin aynı eğitimi aldığı ve kati-i surette aynı sınavlara tabi tutulduğunun belirtildiği; Paris 1 Üniversitesi Görsel ve İşitsel Hukuk Eğitimi Merkezi Müdür Yardımcısı’nın 13/09/2016 tarihli yazısında; mesafeye bağlı düzenlemeler dışında Üniversite’nin örgün eğitimi ile Görsel İşitsel Hukuk Eğitimi Merkezi aracılığıyla alınan eğitim arasında hiçbir fark olmadığı, Paris 1 Üniversitesi Görsel ve İşitsel Hukuk Eğitimi Merkezi’ne devam eden öğrencilerin yazılı ve sözlü sınavlara tıpkı örgün eğitimdeki öğrenciler gibi bizzat katılmakla yükümlü oldukları, tabi oldukları sınavların örgün eğitim alan öğrencilerin tabi olduğu sınavlardan farklı olmadığı, sınav içeriklerinin Paris 1 Pantheon Sorbonne Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından hazırlandığı, aynı öğretim üyelerinin örgün ve Görsel ve İşitsel Hukuk Eğitimi Merkezi öğrencilerine eğitim verdiği, Görsel ve İşitsel Hukuk Eğitimi Merkezi öğrencilerinin örgün eğitime her zaman geçme imkanına sahip olduklarının belirtildiği görülmektedir.
Beyoğlu Kaymakamlığı İlçe Emniyet Müdürlüğü'nün … gün ve … sayılı yazısında belirtilen davacının yurtdışına giriş-çıkış kayıtlarının incelenmesinden, ilgili bölümün sınavlarına fiilen katıldığı anlaşılmaktadır.

Bununla birlikte, davacının diplomasında uzaktan eğitime tabi olduğuna ilişkin herhangi bir ibare de bulunmamaktadır.
Davacının başvurusu üzerine hazırlanan 12/04/2016 günlü ön inceleme formunda davacının uzaktan eğitim aldığı belirtildikten sonra başka herhangi bir inceleme yapılmadığı görülmektedir.

Dolayısıyla, davacının Paris 1-Panthéon-Sorbonne Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni örgün olarak kazandığı, 2000-2001 eğitim yılı sonunda Fransa Rennes 1 Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nden örgün eğitim ile mezun olduğu, 2001-2003 yılları arasında Paris 7 Üniversitesi’nden örgün eğitim ile Sosyoloji mastır diploması aldığı gerekçesiyle Hukuk Fakültesi'nin üçüncü sınıfına kaydının yapıldığı, kendisine sunulan seçimlik hak olarak uzaktan eğitimi tercih ettiği, uzaktan eğitim ile örgün eğitim arasında eğitim, sınav, yerleşme ve mezuniyet açısından bir fark bulunmadığının ve örgün eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime, uzaktan eğitim öğrencilerinin örgün eğitime istenildiği zaman bir dilekçe ile geçebildiklerinin Sorbonne Hukuk Fakültesi Müdürü ve Paris 1 Üniversitesi Görsel ve İşitsel Hukuk Eğitimi Merkezi Müdür Yardımcısı tarafından da belirtildiği, davacının sınavlara fiilen katıldığının yurtdışı giriş-çıkış kayıtlarından anlaşıldığı, davacının diplomasında uzaktan eğitime ilişkin herhangi bir ibare bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, davacının diplomasına denklik verilmesine ilişkin başvurusunun, Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin diğer maddeleri yönünden incelenmesi ve buna göre yeni bir işlem tesis edilmesi gerekmekte olup dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği'nin 10. maddesinin 1. fıkrasının ç bendi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. … tarih ve … sayılı dava konusu işlemin İPTALİNE,