İdari Dava Nasıl Açılır- İdare Avukatı Ankara

İdare hukukunda, İdari dava açılış süreci tabi ki de oldukça önemlidir. Zira idare hukuku kamu hukuku dalı olmakla birlikte kendine has usul kanunu olan 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü kanunu bulunmaktadır. Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin görevine giren uyuşmazlıkların çözümü idari yargılama usulü kanununa tabidir. Hukuk Muhakemeleri kanununda yer alan bazı hususlar ortak olmakla birlikte davaların açılışı, dava açılma süreleri, duruşmalar, ücret ve harçlar, taraflar farklılık göstermektedir. Şimdi idari dava nedir, idari dava nasıl açılır sürecini başından itibaren inceleyelim.

İdari Dava Çeşitleri Nelerdir

İdari yargılama usulü kanununa göre idare mahkemesinde açılacak idari davalar tam yargı davası olarak adlandırdığımız tazminat davaları ile idari işlemlere karşı açılacak olan idari işelim iptali davalarıdır. Buna göre idari davalar

• Tam Yargı Davası 
• İdari İşlemin İptali Davası dır.

İptal Davası Nedir

İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilen kişiler tarafından açılan davalara iptal davası denir.

Tam Yargı Davası Nedir

İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olan kişiler tarafından açılan davalara tam yargı davası denir.

İdari Dava Hangi Mahkemede Açılır

İdari davada görevli mahkeme yani davanın açılacağı mahkeme tabi ki de idare mahkemesi olacaktır. Bu yüzdendir ki 2577 sayılı kanuna göre idareye karşı açılacak tazminat davalarında ve idari işlemin iptali davalarında görevli mahkeme idare mahkemesi olacaktır.

İdari Dava Dilekçesinin Hazırlanması

İdari dava açılması sırasında birinci öncelik idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerin hazırlanmasıdır. 

İdari davanın açılması sırasında dava dilekçesinde bulunması gereken hususlar vardır. Bunlar olmazsa olmazlardır. Sitematik bir şekilde hazırlanması şarttır. Nitekim 2577 sayılı kanuna göre idari dava dilekçesinde;

• Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve ad-resleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,
• Davanın konu ve sebepleri ile dayandığı deliller, 
• Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi, 
• Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktar,
•  Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası bulunması gererki.

Dava dilekçesinin idare mahkemesine gönderilmesi sırasında dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örnekleri dava dilekçesine eklenir. Dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olarak idare mahkemesine verilmelidir. Örneğin iki davalı var ise bu durumda üç adet dava dilekçesi düzenlenip üç adet ekleri dava dilekçesine eklenecektir.

İdari Dava Dilekçeleri Nereye Verilir

İdari dava dilekçeleri danıştay veya ait olduğu mahkeme başkanlıklarına veya bunlara gönderilmek üzere idare veya vergi mahkemesi başkanlıklarına, idare veya vergi mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesine verilebilir.

Davanın idare mahkemesine verilmesinden sonra davacıya, kayıt tarih ve sayısını gösteren imzalı ve mühürlü, pulsuz bir alındı kağıdı verilir.

İdari Dava Açılırken Harç ve Masraf Verilir mi

İdare hukukunda idari dava açılırken idare mahkemesi veznesine dava harç ve masraflarının yatırılması şarttır. Herhangi bir sebeple harcı veya posta ücreti verilmeden veya eksik harç veya posta ücreti ile dava açılmış olması halinde, otuz gün içinde harcın ve posta ücretinin verilmesi ve tamamlanması hususu ilgiliye tebliğ olunur. Tebligat yapıldıktan sonra harçlar yine yatırılmazsa bildirim aynı şekilde bir daha tekrarlanır. Harç veya posta ücreti süresi içinde verilmez veya tamamlanmazsa davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. Dava açıldıktan sonra posta ücretinde tebliğ işlemlerinin yapılmasını engelleyecek şekilde azalma olması halinde, otuz gün içinde posta ücretinin tamamlanması ilgiliye tebliğ olunur. Tebligata rağmen gereği yerine getirilmediği takdirde bildirim aynı şekilde bir daha tekrarlanır. Posta ücreti süresi içinde tamamlanmazsa dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.

İdari Dava Açma Süreleri Ne Kadardır

Dava açma süresi, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde idari işlemin iptali davasında idare mahkemelerinde 60 gündür. 

Bu süreler;

İdari uyuşmazlıklarda; yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden başlar. İdari davaların açılmasında süreler tebliğ, yayın veya ilan tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar. Tatil günleri sürelerin hesaplanmasına dahil edilir. Ancak sürenin son günü tatil gününe denk gelirse süre tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzar. Örneğin sürenin son günü cumartesi gününe denk gelirse pazartesi günü mesai saatinin bitimine kadar dava açma süresi uzayacaktır. Sürelerin bitmesi adli tatil gününe denk gelirse süre, adli tatil gününün sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır. Örneğin dava açma süresinin son günü 15 Ağustos'a denk geldi ise dava süresi 1 Eylül tarihi olan adli tatilin bittiği günü izleyen günden itibaren 7 gün daha uzamış olacak ve dava açılabilecek süre aşımına uğramayacaktır.

İdari Dava İdare Mahkemesi Haricinde Açılmış Olursa Ne Olur

İdari yargılama usulü kanununa göre İdare mahkemelerinin görevlerine girdiği halde adli yargı yerlerine açılmış bulunan davaların görev noktasından reddi halinde, bu husustaki kararların kesinleşmesini izleyen günden itibaren otuz gün içinde görevli mahkemede dava açılabilir. Görevsiz mahkemede dava açma tarihi, idare mahkemelerine başvurma tarihi olarak kabul edilir. Ancak kişi 30 gün içinde idare mahkemesinde dava açmaz ise ve süre aşımı da hala geçmemiş ise 30 günlük süre geçmiş olsa dahi dava açma süresi geçmediğinden mütevellit idare mahkemesinde dava açabilecektir. Örneğin 40 günlük süre kalmışken adli yargı yerinde açılan idari davalarda görevsizlik kararı verilmiş ise davacı 30 gün içinde idare mahkemesinde dava açabilecektir. Ancak 30 günlük süre kaçırılmış olsa dahi kişinin idari dava açmak için 10 günlük bir süresi kalmış olacaktır ki bu süre içerisinde idare mahkemesinde dava açabilecektir.

İdari Makamların Sessiz Kalması Ne Demektir

İdare hukukunda, kişiler idari davaya konu olabilecek bir işlemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. İdare başvuru sonrasında 60 gün içinde herhangi bir cevap vermez ise kişinin isteği reddedilmiş olur ve kişiler 60 günün bittiği tarihten itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde dava açabilecektir. 60 gün içinde ilgili kurumdan verilen cevap kesin değilse kişi bu cevabı talebinin reddedilmesi sayarak dava açabilecektir. Ya da kesin cevabı da bekleyebilecektir. Bu durumda dava açma süresi geçmeyecektir. Daha doğrusu işlemeyecektir. Fakat bu durumda beklenilecek süre başvuru tarihinden itibaren 6 ayı da geçemeyecektir. Dava açılmaz ya da davanın süre aşımı nedeniyle mahkeme tarafından reddi durumunda 60 günlük sürenin geçmesinden sonra ilgili kurum tarafından cevap verilirse cevabın tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde dava açılabilecektir.

İptal ve Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması

İdare hukukunda iptal ve tam yargı davası birlikte açılabileceği gibi ayrı ayrı da açılabilir. Kişiler haklarını ihlal eden idari bir işlem sebebiyle idare mahkemesinde iptal davası açabileceği gibi iptal davası ve tam yargı davasını birlikte açabilir. Yahut ilk önce iptal davası açıp bu iptal davasının karara bağlanması sonucunda, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği tarihinden itibaren dava süresi olan 60 gün içinde tam yargı davası açabileceklerdir. 

Doğrudan Tam Yargı Davası Açılması

İdare Hukukunda kişiler İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olması halinde idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka süretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak hakları-nın yerine getirilmesini istemeleri gereklidir. Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir.

İdari Davada Dilekçeler Nasıl İncelenir

İdare hukukunda davanın açılmasından sonra mahkeme aşağıdaki hususlarda ilk incleme yapar. Buna göre;

idare mahkemesinde mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından,

• Görev ve yetki,
• İdari merci tecavüzü,
• Ehliyet, 
• İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, 
• Süre aşımı,
• Husumet, 
• Dilekçelerde bulunması gerekenler,
• Aynı dilekçe ile dava açılabilecek hallere uygun olup olmadıkları hususunda sırasıyla incelenir.

İlk incelemeyi yapanlar, bu noktalardan kanuna aykırılık görmezlerse tebligat işlemi yapılır.Belirtmiş olduğumuz hususların ilk incelemeden sonra tespit edilmesi halinde de mahkeme her zaman bunu belirten hükümlerini kurabilir.

İdari Davada İlk İnceleme Sonrası Hangi Kararlar Verilir

İdare hukukunda ilk inceleme sonrasında mahkeme;

• Görev ve yetki yönünden bir hukuka aykırılık tespit eder ise adli yargı yerinin görevli olduğunun tespiti durumunda davanın reddine karar verir. İdari yargı yerinde açılan davalarda ise yetkili olmayan mahkemede açılan bir davanın tespiti durumunda davanın yetki yönünden reddine karar vererek dosyanın yetkili idare mahkemesine gönderilmesine karar verir.
• Ehliyet, İdari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, Süre aşımı hususlarında kanuna aykırılık tespit edilmiş ise bu durumda davanın reddine karar verir.
• Husumet yönünden davanın yanlış kamu kurumuna açıldığı hususunda bir aykırılık tespit edilmiş ise bu durumda, dava dilekçesinin tespit edilecek gerçek idari kuruma tebliğine karar verir.
• Dilekçelerde bulunması gerekenler yoksa ya da aynı dilekçe ile dava açılamayacak bir durum tespit edilirse; dilekçenin yenilenmesine veya dilekçelerin ayrılmasına karar verilerek 30 gün içinde bizzat veya bir avukat vasıtasıyla dava açılmak üzere dilekçelerin reddine karar verilir. Dilekçenin reddedilmesi üzerine, yeniden verilen dilekçelerde aynı yanlışlıklar yapıldığı takdirde bu sefer dava reddedilir. 
• İdari merci tecavüzü durumunda ise dilekçelerin görevli kamu kurumuna gönderilmesine karar verilir. Bu durumda dilekçelerin görevli kamu kurumuna gönderilmesi halinde, ilgili mahkemeye başvurma tarihi kamu kurumuna başvurma tarihi olarak kabul edilir.

Dilekçelerin, dilekçelerde bulunması gereken hususların bulunmaması nedeniyle reddi halinde yeni dilekçeler için ayrıca harç alınmaz. 

Davanın görev ve yetki yönünden reddine ilişkin kararlarla, gerçek davalı kuruma tebliğ ile dilekçe red kararları kesin kararlar olup bunların dışındaki durumlarda istinaf kanun yoluna başvuru yapılabilir.

İdari Davalarda Duruşma Yapılır mı

İdare mahkemelerinde açılacak iptal davalarında taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılır. Tarafların talebi olmadığı müddetçe mahkeme kendiliğinden duruşma düzenleyemez. Duruşma talep eden tarafın duruşma harcını da yatırması şarttır. Bölge idare mahkemesinde ise duruşma yapılması tarafların talepleri ile bölge idare mahkemesinin kararına bağlıdır. Bölge idare mahkemesinde duruşma talep edilse dahi mahkeme duruşma talebini yerine getirmeyip reddedebilir. Duruşmalarda taraflara ikişer defa söz verilir. Taraflardan yalnız biri gelirse onun açıklamaları dinle-nir; hiç biri gelmezse duruşma açılmaz, inceleme evrak üzerinde yapılır. Duruşma yapıldıktan sonra en geç 15 gün içinde karar verilir. 

İdari Davalarda Yürütmenin Durdurulması

İdare hukukunda idare mahkemelerinde açılan idari işlemin iptali davasında dava açılmış olması dava edilmiş olan idari işlemin yürürtülmesini kendiliğinden durdurmaz. Bunun için davacının yürütme durdurma talebinde bulunması ve mahkemenin de bunu kabul etmesi şarttır. 

İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler. Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunma alın-dıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir. 

İdari Davalarda Genel Yetki Kuralı

İdare hukukunda idare mahkemesinde açılan idari işlemin iptali davasında genel yetkili mahkeme dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan ilgili idari kurumun bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir. Örneğin idari işlem Konya'da bulunan kurum tarafından yapılmış ise dava Konya Nöbetçi İdare Mahkemesinde açılacaktır.

Kamu Görevlileri Hakkında Yetkili İdare Mahkemesi

Kamu görevlilerinin atanması ve nakilleri ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlilerinin yeni veya eski görev yeri idare mahkemesidir. Kamu görevlilerinin görevlerine son verilmesi, emekli edilmeleri veya görevden uzaklaştırılmaları ile ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlisinin son görev yaptığı yer idare mahkemesidir. Kamu görevlilerinin disiplin cezaları ile ilerleme, yükselme, sicil, intibak ve diğer özlük ve parasal hakları ve mahalli idarelerin organları ile bu organların üyelerinin geçici bir tedbir olarak görevden uzaklaştırılmalarıyla ilgili davalarda yetkili mahkeme ilgilinin görevli bulunduğu yer idare mahkemesidir.

Tam Yargı Davalarında Yetkili Mahkeme

İdari sözleşmelerden doğanlar dışında kalan tam yargı davalarında yetkili mahkeme;

Zararı doğuran idari uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili, hizmetin görüldüğü veya eylemin yapıldığı yer, diğer hallerde davacının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir.