DİSİPLİN SUÇU NEDİR ?

Disiplin suçu nedir- Disiplin suçunu, kamu hizmeti düzenini bozan eylemler bütünü olarak tanımlayabiliriz. Nitekim kurumun iç düzenini bozmaya yönelik davranışlara disiplin suçları, disiplin suçlarına uygulanan yaptırımlara ise disiplin cezası denilmektedir. Disiplin suçu teşkil edecek olan davranışların neler olduğu ve bu davranışlara hangi disiplin cezalarının uygulanacağı belirlilik ilkesi gereği önceden belirlenmiş olmalıdır. Disiplin suçlarına uygulanan disiplin cezaları bir idari kuruluşun iç düzenine aykırı davranışlar için uygulanan cezalar olup idari düzenin sağlanmasına yöneliktir. Kamu hizmeti toplum düzeni içinde ayrı bir düzenlemeye ihtiyaç duyan kendine özgü kurumları ve kuralları olan özel bir hukuk alanıdır. Genel cezalar toplum düzeninin korunmasına ve sağlanmasına yönelik iken disiplin cezaları idari düzenin sağlanmasına yöneliktir. Bu yüzden kamu düzeninin sekteye uğramadan işlemesini sağlayacak ayrı normların kuralların bulunması gerekir. İşte disiplin hukuku bu kuralların mevcut olduğu kuralları koyduğu gibi, disiplin suçlarını ve cezalarını da belirler.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 124'üncü maddesinde disiplin cezası kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla kanunların devlet memurlarına emrettiği ödevleri yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yerine getirmeyenlere, yasakları çiğneyenlere durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre verilecek cezalardır.

Disiplin Hukukunda Uygulanması Gereken İlkeler Nelerdir

• Kanunu bilmemek mazeret sayılmaz,
• Aynı suçtan dolayı birden fazla ceza verilemez,
• Lehe olan hüküm uygulanır,
• Disiplin cezalarında erteleme ve tecil yoktur,
• Disiplin cezaları şahsidir,
• Disiplin suç ve cezalarında zamanaşımı dikkate alınır,
• Disiplin soruşturması, ceza kovuşturmasından ayrı yürütülür,
• Disiplin suçlarında şikayet, ihbar olarak kabul edilir,
• Cezalarda hem ağırlatıcı hem de hafifletici haller söz konusudur,
• Disiplin cezaları gerekçeli olmak zorundadır,
• Disiplin suç ve cezalarında savunma hakkı ve adil soruşturma çok önemlidir.

Disiplin cezaları, kamu hizmetinin gereği gibi yürütülebilmesi bakımından kamu görevlilerinin mevzuat uyarınca yerine getirmek zorunda oldukları ödev ve sorumlulukları ifa etmemeleri veya mevzuatta yasaklanan fiillerde bulunmaları durumunda uygulanan yaptırımlar olup, memurların özlük hakları üzerinde doğrudan ve önemli sonuçlar doğurmaları sebebiyle subjektif ve bireysel etkileri bulunduğu gibi kamu görevinin gereği gibi sürdürülmesi ve kamu düzeninin sağlanması bakımından objektif ve kamusal öneme sahiptirler.

Bu bakımdan disiplin soruşturmalarının yapılmasında izlenecek yöntem, ceza verilecek fiiller ve ceza vermeye yetkili makam ve kurullar mevzuatla belirlenmekte, doktrin ve yargısal içtihatlarla da konu ile ilgili disiplin hukuku ilkeleri oluşturulmaktadır.

Bu nedenle, disiplin suçu teşkil eden fiillerle ilgili olarak soruşturma yapılması zorunlu olduğu gibi soruşturmanın belirli usuller çerçevesinde yapılması da isnada maruz kalanların hukuki güvencesidir. Disiplin cezası vermeye yetkili mercilerce disiplin suçu sayılacak eylemlerin işlenildiğinin öğrenilmesi halinde, bağımsız ve üst veya denk görevde olan bir soruşturmacı vasıtasıyla veya disiplin amiri tarafından şahsen disiplin soruşturması yapılması gerektiği, olayla ilgili tanık ve soruşturulanın ifadelerinin alınması, ifade alınmadan kişiye haklarının ve soruşturma konusunun bildirilmesi, isnat olunan fiille ilgili lehe ve aleyhe başkaca delillerin araştırılması,  hatta teknik konularda bilirkişilere inceleme yaptırılmak suretiyle, soruşturulanların görev ve konumları itibariyle sorumlukları ile suçun oluş biçimi irdelenerek fiilin sübut bulup bulmadığının ortaya çıkarılması amacıyla yürütülen soruşturma sonucunda, adli, idari ve disiplin yönünden soruşturulan hakkında soruşturmacı kanaat teklifinin de yer aldığı soruşturma raporunun hazırlanması ve raporun disiplin cezası vermeye yetkili amire veya kurula sunulması üzerine yetkili amir ve kurullarca yukarıda sıralanan bilgi ve belgelerin bulunduğu soruşturma dosyasının incelenerek karar verilmesi, soruşturmayı yapan kişi ile soruşturmada elde edilen delilleri değerlendirecek kişi veya kurulların ayrı olmasının, yasal süre içerisinde isnat olunan fiiller bildirilerek sanığın savunmasının alınması gerekliliği disiplin hukukunun temel ilkelerinden olduğu gibi hukuki güvenlik ilkesinin de gereğidir.

Ayrıca, soruşturmacı tarafından veya disiplin amirince şahsen yapılan incelemenin amacı, şikayete konu fiil ve/veya fiillerle ilgili her türlü araştırmanın yapılıp, toplanan tüm bilgi ve belgelerin değerlendirilerek kapsamlı ve objektif bir rapor hazırlanmasıdır. Disiplin suçu işlediği  iddia edilen kamu görevlisine verilecek disiplin cezasının sağlıklı ve objektif olması için, soruşturmayı yapmakla görevlendirilen veya cezayı verecek disiplin amirinin, soruşturmaya konu olayla hiçbir ilgisi bulunmayan, hakkında soruşturma yapılan kamu görevlisinin eyleminden zarar gören veya yarar sağlayan veya soruşturmada taraf pozisyonunda bulunmayan tarafsız kişilerden olması gerekir.

Disiplin suçunda tekerrüre düşülmesi durumunda yapılacak işlemler ile yukarıda da ifade edildiği üzere disiplin soruşturması usul ve esaslarına uymak da disiplin hukuku gereğidir.