Aile Hekimlerinin Hukuki Statüsü

Aile Hekimlerinin Hukuki Statüsü

Aile hekimi nedir- Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda

Aile Hekimlerinin Hukuki Statüsü

Aile hekimliği 2004 yılından bu yana ülkemizde uygulama alanı bulan ve 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu ile yasalaştırılan bir statüdür. 

Aile Hekimi Nedir

Aile hekimi nedir- Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir şeklinde tanımlanmaktadır.

Aile Sağlığı Çalışanı

Aile sağlığı çalışanı- Aile hekimi ile birlikte hizmet veren hemşire, ebe, sağlık memuru gibi sağlık elemanlarına verilen isme aile sağlığı çalışanı denir. Ayrıca Aile Sağlığı Elemanı olarak da adlandırılmaktadırlar. Acil Tıp Teknisyeni de bunlara dahildir.

Aile Hekimliği Birimi

Bir aile hekimi ve en az bir aile sağlığı elemanından oluşan kuruluşa verilen isimdir.

Aile Sağlığı Merkezi

Bir veya birden fazla aile hekimi ile aile sağlığı elemanlarınca aile hekimliği hizmetinin verildiği sağlık kuruluşuna verilen isim Aile Sağlığı Merkezidir.

Geçici Aile Hekimi

Aile hekiminin yıllık izin, hastalık izni ve diğer nedenlerle görev başında bulunamadığı sürede yerine bakan veya boş aile hekimliği pozisyonuna yerleştirme yapılıncaya kadar bu pozisyona görevlendirilen aile hekimine verilen isimdir.

Geçici Aile Sağlığı Elemanı

Aile sağlığı elemanının yıllık izin, hastalık izni ve diğer nedenlerle görev başında bulunamadığı sürede yerine bakan veya boş aile sağlığı elemanı pozisyonuna yerleştirme yapılıncaya kadar bu pozisyona görevlendirilen aile sağlığı çalışanına verilen isimdir.

Gezici Sağlık Hizmeti

Aile hekimi veya aile sağlığı elemanının, müdürlükçe tespit edilen uzak mahalle, belde, köy, mezra gibi yerleşim birimlerine, Bakanlıkça belirlenen usûl ve esaslara göre giderek mahallinde vereceği sağlık hizmetine verilen isme gezici sağlık hizmeti denilmektedir.

Yerinde Sağlık Hizmeti

Aile hekimi veya aile sağlığı elemanının, müdürlükçe tespit edilen cezaevi, çocuk ıslahevi, huzurevi, korunmaya muhtaç çocukların barındığı çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları gibi toplu yaşam alanlarına Bakanlıkça belirlenen usûl ve esaslara göre giderek, yerinde vereceği sağlık hizmetine verilen isme yerinde sağlık hizmeti denilmektedir.

Aile Hekimleri ve Aile Sağlığı Çalışanlarında Aranacak Şartlar Nelerdir?

Aile hekimlerinde aranacak şartlar- Türkiye’de mesleğini icra etmeye yetkili olup tıpta uzmanlık eğitimi mevzuatına göre aile hekimliği uzmanı olanlar ile Bakanlığın öngördüğü eğitimleri alan diğer uzman tabip ve tabipler aile hekimi olabilirler. Sağlık meslek liseleri veya yüksek öğrenim kurumlarının ebelik, hemşirelik, sağlık memurluğu (toplum sağlığı) veya acil tıp teknisyenliği bölümlerinden mezun olanlar aile sağlığı elemanı olabilirler.
Sözleşmeli olarak çalıştırılan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48'inci maddesinin (A) bendinde yer alan düzenlemelere göre kamu haklarından mahrum bulunmamaları, Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamaları ile görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalıklarının bulunmaması şarttır. Aile hekimi ile aile sağlığı elemanı, ekip anlayışı içinde çalışır. Aile hekimi, birlikte çalıştığı aile sağlığı elemanını yönlendirme ve denetleme yetkisine sahiptir. Ayrıca aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının yetmişbeş yaşından gün almamış olmaları gerektiği gibi 65 yaşın üzerinde olanlar ile sözleşme imzalanabilmesi için, sağlık durumunun aile hekimi ve aile sağlığı elemanı görevini yapmasına engel teşkil etmeyeceğine ilişkin sağlık kurulu raporu almaları da gerekmektedir.

Aile Hekimi Disiplin Soruşturması

Aile Hekimleri ile Aile Sağlığı Çalışanlarının Sözleşmelerinin Sona Ermesi

Aile hekimleri disiplin soruşturması- Aile hekimleri ya da aile sağlığı çalışanları ile yapılan sözleşmeler kendiliğinden sona erebileceği gibi yetkili merciler tarafından ihtara gerek olmadan ya da ihtaren de sona erdirilebilir. Buna göre; Aile hekimi disiplin soruşturması

Sözleşmenin kendiliğinden sona ereceği haller

Ölüm hâlinde veya tâbi olduğu mevzuata göre zorunlu olarak emekli olması gerekenlerin sözleşmeleri, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın sona erer. Ancak yaş haddinden emekli olması gerekenler emekliliğe sevk edildikten sonra 75 yaşına kadar çalışmak istiyorlarsa sağlık durumunun aile hekimi ve aile sağlığı elemanı görevini yapmasına engel teşkil etmeyeceğine ilişkin sağlık kurulu raporu almaları gerekmektedir.

Sözleşmenin Yetkili merciler tarafından sonlandırılacağı haller

Aile hekimine kayıtlı kişi sayısının aralıksız iki aydan fazla süreyle (aylık yapılan üçüncü bildirimde) bin kişinin altına düşmesi,
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (4), (5) ve (7) numaralı alt bentlerinde yer alan şartlar ile Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliğinde belirtilen şartların taşınmadığının anlaşılması veya bu şartların sonradan kaybedilmesi,
Mesleklerinin icrasında menfaat temin ettikleri anlaşılanlar, sanatsal ve sportif faaliyetler dışında esnaf veya tacir sayılmayı gerektiren herhangi bir faaliyette bulunanlar, herhangi bir yerde hizmet akdi ile çalıştıkları tespit edilenler, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev aldıkları belirlenenler,  ticarî mümessil, ticarî vekil, kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirketlerde komandite ortak oldukları ortaya çıkanlar,
Kurumundan aylıksız veya ücretsiz izinli sayılanlar hakkında, yüksek disiplin kurullarınca verilen Devlet memurluğundan çıkarma cezasına veya sözleşmenin sona erdirilmesine dair kararı valiliğe bilidirilenler,
Kadrosu veya pozisyonundan istifa edenler,
Mücbir sebepler hariç, özürsüz ve kesintisiz olarak on gün görev başında bulunmayanlar,
Sağlık sebebiyle bir sözleşme döneminde yüzseksen günü aşan süreyle görevini ifa etmeyenler,
Eczane veya medikal firmaları, beşerî ilaç firmaları veya özel sağlık kuruluşları gibi mesleği ile ilgili alanlarda faaliyet gösteren gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerinin temsilcileri ile etik dışı haksız çıkar ilişkisinde bulunanalar,
Menfaat karşılığında gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlendiği tespit edilenler,
İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükün ve çalışma düzenini bozanlar, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılanlar veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmeyenler, bunları tahrik ve teşvik edenler veya yardımda bulunanlar,
Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basanlar, çoğaltanlar, dağıtanlar veya bunları kurumların herhangi bir yerine asan veya teşhir edenler,
Siyasi partiye girenler,
Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmeyenler,
Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmayanlar,
Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunanlar,
Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunanlar,
Yetki almadan gizli bilgileri açıklayanlar,
Siyasi ve ideolojik eylemlerden arananları görev mahallinde gizleyeneler,
Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunanlar
Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işleyenler,
Terör örgütleriyle eylem birliği içerisinde olanlar, bu örgütlere yardım edenler, kamu imkân ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullananlar ya da kullandıranlar, bu örgütlerin propagandasını yapanlar,
Gözaltına alınma, tutuklanma veya hükümlülük nedeniyle görevi başında bulunamama süresini 8 hafta aşanlardan işlemiş olduğu fiillerin kendisine tebliği tarihinden itibaren 7 gün içinde savunmaları alınır. Alınan savunmaları uygun görülmediği takdirde Vali tarafından herhangi bir ihbar veya ikaza gerek duyulmadan sözleşmeleri feshedilir. 
Yukarıda saydığımız fiillerin işlendiğinin sözleşme döneminden sonra öğrenilmesi veya sözleşme döneminde öğrenilse dahi başlatılan soruşturmanın ilgili sözleşme döneminden sonra aile hekimi veya aile sağlığı elemanının aleyhine sonuçlanması durumunda mevcut sözleşme sona erdirilir.

Fesih Yetkisinin Zamanaşımına Uğraması

Yukarıda yer verdiğimiz fiillerin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren en geç 2 AY içinde gerekli işlem başlatılarak takip eden 6 AY içerisinde sonuçlandırılması gereklidir. Saydığımız fiillerin işlendiği tarihten itibaren 2 YIL içinde sözleşme feshedilmediği takdirde fesih yetkisi zamanaşımına uğrar.

Sözleşmenin ihtaren sona erdirilmesi

Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliğinin EK(2) kısmında bulunana tabloda suçlar ve bu suçların işlenmesi sonrasında verilecek ceza puanları yer almaktadır. İlgili suçlar;

Çalışma saatleri planına uymamak, Afiş ve duyuruları usulüne uygun şekilde asmamak, Aile sağlığı merkezi içi yönlendirme tabelalarının ve aile sağlığı merkezi dış tabelalarının usulüne uygun olmaması, Mesai saati içinde ilaç firma temsilcilerini aile sağlığı merkezi içinde kabul etmek, Mesleki beyaz önlük veya forma giymemek, İzinsiz işe gelmemek, Görevleri ile ilgili kayıtları düzenli tutmamak veya müdürlük ya da Türkiye Halk Sağlığı Kurumuna bildirmemek, Kayıtlı kişilerin kişisel sağlık kayıtlarını devretmemek, Aile sağlığı merkezinin tıbbi donanım eksiğini on gün içinde gidermemek, Verilen eğitimler için belirlenmiş devamsızlık sürelerini aşmak, Miadı geçmiş ilaç bulundurmak, Yeşil ve kırmızı reçeteleri bulundurmamak, Yeşil ve kırmızı reçeteye tabi ilaçları usulüne uygun muhafaza altına almamak, Tüberküloz hastalarının doğrudan gözetim tedavisini yapmamak veya yapılmasını sağlamamak, Evde sağlık hizmetlerinden görevi olan kısımları yapmamak, Gezici sağlık hizmetlerini aksatmak veya planına uymamak, Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmamak, Aile sağlığı merkezinin asgarî fizikî şartlarını ve teknik donanımlarını on gün içinde uygun hâle getirmemek, Performansa tabi olmayan koruyucu hekimlik uygulamalarında verilen görevleri yerine getirmemek, Performansa tabi aşılardan her birinin aşılama hızlarını mücbir sebepler veya ihbar düzenlenen hâller dışında, %90’ın altına düşürmek, Miadı geçmiş aşı bulundurmak, Kusurlu olarak kişisel sağlık kayıtlarının güvenliğini sağlamamak, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uymamak, Denetimlerde işbirliği yapmamak ve/veya istenilen verileri ibraz etmemek ve/veya gerçek dışı beyanda bulunmak, Mevzuatına göre mal bildiriminde bulunmamak, Performansa tabi gebelik izlem oranlarının mücbir sebepler veya ihbar düzenlenen hâller dışında, %90’ın altına düşürmek, Koruyucu hekimlik uygulamalarından bebek-çocuk takip oranlarının mücbir sebepler veya ihbar düzenlenen hâller dışında, %90’ın altına düşürmek, Soğuk zincir kurallarına uymamak veya soğuk zincir kırılmasına sebebiyet vermek, İlgili mevzuat hükümlerince hasta haklarına ve hasta mahremiyetine uymamak, Mesleki ve etik kurallar bakımından Tıbbi Deontoloji Nizamnamesine uymamak, İş arkadaşlarına veya hizmet alanlara hakarette bulunmak ya da tehdit etmek, Mesai dışı hizmet ve/veya nöbete mazeretsiz gelmemek, Kasıtlı olarak kişisel sağlık kayıtlarının güvenliğini sağlamamak, Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek, Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek, olarak düzenlenmiştir. Yer alan fiil/fiilleri işleyen sözleşmeli aile hekimlerine ve aile sağlığı elemanlarına ilgili vali yardımcısı tarafından, tespitin Bakanlık veya Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından yapılması hâlinde ise Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca, ihtar puanı gerektiren fiilin kişiye tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde alınan savunmalar uygun görülmediği takdirde fiillerine karşılık gelen ihtar puanları uygulanmak suretiyle doğrudan yazılı ihtar yapılır. Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca yapılan ihtarlar, işlem yapılmak üzere ilgili valiliğe bildirilir. İlgili aile hekimi ve aile sağlığı elemanı, vali yardımcısının verdiği ihtara karşı, tebliğ tarihinden itibaren 7 GÜN içinde valiye, Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun verdiği ihtarlara karşı ise Bakanlık Müsteşarına itirazda bulunabilir. İtiraz mercileri 30 GÜN içinde itirazı inceleyerek karara bağlar ve kararı ilgilisine yazılı olarak bildirir. Bir sözleşme dönemi içinde, verilen ihtar puanlarının 200 PUANa ulaşması hâlinde sözleşme vali tarafından sona erdirilir. Mali yıl başladıktan sonra sözleşme imzalayarak göreve başlayan aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının ise sözleşme dönemi sonuna kadar kalan sürenin iki yıllık çalışma süresine oranının, iki
yüz puan ile çarpılmasıyla bulunacak puana ulaşması halinde ihtaren sözleşmeleri sona erdirilir. Hesaplamada kesirler bir üst rakama aktarılır. Sözleşmeleri ihtaren sona erdirilen aile hekimi ve aile sağlığı elemanları, bir yıl süreyle yeniden sözleşme imzalamak üzere talepte bulunamazlar. Bir sözleşme dönemi içinde ihtar puanlarının iki yüz puana ulaştığının, sözleşme dönemi sona erdikten sonra tespit edilmesi hâlinde, tespit tarihinde geçerli olan sözleşme sona erdirilir. Yukarıda da izah ettiğimiz üzere ihtarı gerektiren fiilin işlendiğinin öğrenildiği tarihten itibaren en geç 2 AY içinde gerekli işlem başlatılarak takip eden 6 AY içerisinde sonuçlandırılır. İhtarı gerektiren fiillerin işlendiği tarihten itibaren 2 YIL içinde ihtar verilmemesi hâlinde ihtar verme yetkisi zamanaşımına uğrar. Ancak dikkat edilirse burada ihtar verme yetkisi zamanaşımına uğrar iken yukarıda belirttiğimiz zamanaşımı süresinde feshetme yetkisi zamanaşımına uğramaktadır. 
Ayrıca önemli olarak unutulmamalıdır ki sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları askerlik, doğum, emeklilik ve sair sebeplerle 2 AY önceden bildirmek kaydıyla sözleşmenin sona erdirilmesini talep edebilirler. Müdürlük, şartların uygun olması durumunda, 2 AYLIK süreyi beklemeden sözleşmenin sona erdirilmesini kabul edebilir. Müdürlüğün kabul etmemesi durumunda, bu süreyi doldurmadan görevden ayrılan aile hekimi ve aile sağlığı elemanı, bir yıl süreyle sözleşmeli aile hekimi veya aile sağlığı elemanı olamaz. Aile sağlığı elemanları, sözleşme imzaladığı aile hekiminin görevinden ayrılması veya yer değiştirmesi durumunda, sözleşme döneminin bitimine kadar o pozisyonda görevine devam edebilir ya da sözleşmesini sona erdirebilir. Bu sebeple sözleşmesini sona erdirmek istemesi halinde 2 AY önceden durumun bildirilmesine gerek yoktur.

Aile Hekiminin Görevleri Nelerdir

Aile hekiminin görevleri- Aile hekimi, aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıştığı ekibi denetlemek ve hizmet içi eğitimlerini sağlamak, Bakanlıkça ve Kurumca yürütülen özel sağlık programlarının gerektirdiği kişiye yönelik sağlık hizmetlerini yürütmekle yükümlüdür.
Aile hekimi, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini bir ekip anlayışı içinde sunmalıdır.
Aile hekimi, Çalıştığı bölgenin sağlık hizmetinin planlamasında bölgesindeki toplum sağlığı merkezi ile işbirliği yapmak, Hekimlik uygulaması sırasında karşılaştığı toplum ve çevre sağlığını ilgilendiren durumları bölgesinde bulunduğu toplum sağlığı merkezine bildirmek, Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunmak veya kişiler ile iletişime geçmek, Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek, Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapmak, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve üreme sağlığı hizmetlerini vermek, Periyodik sağlık muayenesi yapmak, Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, lohusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan (ergen), erişkin, yaşlı sağlığı ve benzeri) yapmak, Evde takibi zorunlu olan engelli, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek, Aile sağlığı merkezi şartlarında teşhis veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk etmek, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, teşhis, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirmek, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde sağlık hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak, Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlamak ya da bu hizmetleri vermek, Verdiği hizmetlerle ilgili olarak sağlık kayıtlarını tutmak ve gerekli bildirimleri yapmak, Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını güncellemek, Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak, Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapmak, İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmî tabiplerce kişiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenlemek, Kurumca belirlenen konularda hizmet içi eğitimlere katılmak, Kurumca ve ilgili mevzuat ile verilen diğer görevleri yapmak ile yükümlüdür. 

Aile Sağlığı Elemanı Görevleri 

Aile sağlığı elemanı görevleri- Aile sağlığı elemanı, aile hekimi ile birlikte ekip anlayışı içinde kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmak ve görevinin gerektirdiği hizmetler ile ilgili sağlık kayıt ve istatistiklerini tutmakla yükümlüdür.
Kişilerin hayati bulgularını ölçmek ve kaydetmek, Aile hekiminin gözetiminde, talimatı verilen ilaçları uygulamak, Yara bakım hizmetlerini yürütmek, Tıbbi alet, malzeme ve cihazların hizmete hazır bulundurulmasını sağlamak, Poliklinik hizmetlerine yardımcı olmak, tıbbi sekreter bulunmadığı hallerde sevk edilen hastaların sevk edildiği kurumla koordinasyonunu sağlamak, Gereken tetkikler için numune almak, eğitimini aldığı basit laboratuvar tetkiklerini yapmak veya aldığı numunelerin ilgili laboratuvar tarafından teslim alınmasını sağlamak, Gezici ve yerinde sağlık hizmetleri, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve üreme sağlığı hizmetlerini vermek, evde sağlık hizmetlerinin verilmesinde aile hekimine yardımcı olmak, Kurumca belirlenen hizmet içi eğitimlere katılmak, Sağlık hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında aile hekiminin verdiği diğer görevleri yerine getirmek, Kurumca ve ilgili mevzuat ile verilen diğer görevleri yapmak da aile sağlığı çalışanlarının görev ve sorumlulukları içerisinde yer almaktadır.

Aile Hekimi Maaşı

Aile hekimi maaşı- Aile hekimliği uygulamasında sözleşmeyle çalıştırılan veya aile hekimliği uygulamaları için görevlendirilen aile hekimine çalışılan gün sayısına göre ödeme yapılır. İzin, rapor ve Bakanlık tarafından ya da Bakanlık tarafından onaylanmak kaydıyla müdürlük tarafından verilen eğitimlerdeki görevlendirme süreleri çalışılan gün sayısına dahil edilir. Deprem, sel felaketi ve salgın gibi olağanüstü durumlarda valilikçe veya Bakanlıkça görevlendirilenlere, aile hekimi ücreti ödemesi tam olarak yapılır.

Aile Hekimliğinde Kesintiler

Koruyucu hekimlik hizmetlerinden; aşılama, gebe, bebek-çocuk takibi için ayrı ayrı, başarı oranına göre kesinti uygulanır. Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimi veya geçici aile hekimi için hesaplanan brüt ücretin, 
Aylık başarı oranı, % 98 - % 97 ise % 2’si,
Aylık başarı oranı % 96 - % 95 ise % 4’ü,
Aylık başarı oranı % 94 - % 90 ise % 6’sı,
Aylık başarı oranı % 89 - %85 ise % 8’i,
Aylık başarı oranı, % 85’ten daha düşük olanlar için % 10’u, esas alınmak suretiyle hesaplanacak miktarlar, aşılama, gebe, bebek-çocuk takibi için ayrı ayrı değerlendirilerek aile hekimine yapılacak ödemeden düşülür. Aile hekiminden yapılacak kesintilerin toplamı hesaplanan brüt tutarın % 20’sinden fazla olamaz. Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarına yapılacak ödemeler, çalışılan ay sonuçlarının müdürlüğe bildiriminden itibaren onbeş gün içinde yapılır.

Aile Hekimliği Sözleşme Örneği

Aile hekimliği sözleşme örneği- Aile hekimlerine ilişkin sözleşme örneği Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliğinin EK1 (A) da yer alan "AİLE HEKİMLERİNİN SÖZLEŞME ÖRNEĞİ" başlıklı şablonunda yer almaktadır. 

Aile Hekimliği Değiştirme

Aile hekimliği değiştirme- Kişilerin aile hekimlerine ilk kaydı, müdürlük tarafından ikamet ettikleri bölge göz önünde bulundurularak yapılır. Yenidoğanlar ile henüz nüfusa kayıtlı olmayan bebek ve çocuklar annelerinin kayıtlı olduğu aile hekimine kaydedilmelidir. Kişiler, aile hekimini bölge sınırlaması olmaksızın serbestçe seçebilirler. Aile hekimi değiştirme zorunlu haller dışında aile hekimi 3 AYDAN ÖNCE değiştirilemez. Aile hekimi değişikliği kişilerin yazılı talebi üzerine hizmet almak istediği aile hekimince, ilgili toplum sağlığı merkezince veya elektronik ortamda kendilerince yapılmalıdır. Aile hekimince yapılan değişikliğin, talep belgesi ile birlikte beş iş günü içerisinde ilgili toplum sağlığı merkezine ulaştırılması zorunludur. 
Sağlık hizmeti sunumu sırasında meydana gelen şiddet olayının adli veya mülki idare makamlarınca verilen belgeyle belgelendirilmesi durumunda, aile hekimi veya aile sağlığı elemanına şiddet uygulayan kişinin müdürlükçe mevcut aile hekiminden kaydı silinir. Bu şekilde kaydı silinen kişinin, aynı iş günü içerisinde yeni aile hekimi seçmemesi durumunda ikamet ettiği bölge göz önünde bulundurulmak suretiyle kayıtlı nüfusu en düşük aile hekimine müdürlükçe kaydı yapılır.
İkamet ettiği ilden başka bir ile ikamet amacıyla yeni gelen kişiler istedikleri bir aile hekimine kayıt yaptırabilirler. İkamet amacıyla yer değiştiren kişinin talepte bulunmaması halinde, 30 GÜN İÇERİSİNDE toplum sağlığı merkezi tarafından kişiye ulaşılarak ve kendisine bilgi verilmek sureti ile yeni adresine yakın aile hekimlerinden nüfusu en düşük olanına kayıt edilir. Herhangi bir nedenle bölgedeki aile hekimleri tarafından kayıt edilemeyen kişi, müdürlük tarafından öncelikle ikamet ettiği yere yakın ve en az kişi kaydı olan aile hekiminin listesine eklenir. Sürekli ikamet ettiği bölgeden uzakta kalacak kişi veya geçici süre ile Türkiye’de ikamet edecek olan kişi, kendisine yakın konumdaki bir aile hekiminden misafir olarak sağlık hizmeti alabilir. Aile hekimlerince aile sağlığı merkezlerinde sunulan nöbet hizmetleri hekime kayıtlı kişilere bakılmaksızın ifa edilir. Aile hekimi misafir kişiler için herhangi bir ücret talep edemez.

Aile Hekimi Çalışma Saatleri

Aile hekimi çalışma saatleri- Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları tam gün esasına göre çalışırlar. Aile hekimliği hizmetleri ücretsiz olmakla birlikte acil haller hariç, haftada 40 saatten az olmamak kaydı ile Bakanlıkça belirlenen kıstaslar çerçevesinde ilgili aile hekiminin talebi ve o yerin sağlık idaresince onaylanan çalışma saatleri içinde yerine getirilirMesai saatleri ve günleri, çalışma yerinin şartları da dikkate alınmak suretiyle çalıştığı bölgedeki kişilerin ihtiyaçlarına uygun olarak aile hekimi tarafından teklif edilir ve müdürlükçe uygun görülmesi halinde onaylanır. Yapılacak ev ziyaretleri ve gezici/yerinde sağlık hizmetleri çalışma süresine dâhil edilir. Çalışılan günler ve saatler aile sağlığı merkezinin dış levhasının yakınında ve görülecek bir yerine asılarak kişilerin bilgilenmesi sağlanır. Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları deprem, sel felaketi ve salgın gibi olağanüstü durumlarda çalışma saatlerine bağlı kalınmaksızın çalıştırılabilirler. Aile hekimlerine ve aile sağlığı elemanlarına ihtiyaç hâlinde haftalık çalışma süresi ve mesai saatleri dışında nöbet görevi verilir. Bunlara entegre sağlık hizmeti sunulan merkezlerde artırımlı ücretten yararlananlar hariç olmak üzere, nöbet ücreti ödenir. Nöbete ilişkin planlama aile hekimliği uygulamasında aksamaya mahal vermeyecek şekilde yapılır ve hafta içi sekizer saat hafta sonu ise on altı saatten fazla olmamak üzere haftalık 30 saatten fazla nöbet tutturulamaz. Aile hekimliği çalışanlarına tuttukları nöbetler karşılığında ilgili kurumlarca nöbet ücreti ödenir. İhtiyaç halinin tespiti, illerin sağlık personeli doluluk oranı, nüfus, coğrafi koşulları, sosyo-ekonomik ve kültürel özellikleri, nöbet tutulacak sağlık tesisinin il veya ilçe merkezine uzaklığı gibi kriterler göz önünde bulundurulmak suretiyle Kurum tarafından belirlenir.

Aile Hekimi Görevden Uzaklaştırma Kararının İptali Davası

T.C.
VAN
3. IDARE MAHKEMESI
ESAS NO : 2019/1567
KARAR NO : 2021/37

DAVACI :...

VEKILI : ...

DAVALI : HAKKARI VALILIGI

VEKILLERI :

ISTEMIN ÖZETI : Hakkari Ili, Yüksekova Ilçe Saglık Müdürlügüne baglı 6 No.lu Aile Saglıgı Merkezi'nde aile hekimi olarak görev yapan davacı tarafından, Aile Hekimligi Ödeme ve Sözlesme Yönetmeligi'nin 13/5'inci maddesi geregince, 20/05/2019 tarihinden itibaren 2 ay süreyle sözlesmesinin askıya alınmasına iliskin Hakkari Valiligi Il Saglık Müdürlügü'nün 31/05/2019 tarih ve 17453221/903 sayılı isleminin; geçmise yönelik olarak islem tesis edilmesinin mümkün olmadıgı, görevden uzaklastırılmayı gerektirecek bir fiilinin bulunmadıgı, hukuka aykırı oldugu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETI : Usul yönünden, davanın süresinde açılmadıgı, esas yönünden ise, 05.07.2019 tarihli ön inceleme raporunun sonuç kısmında "...Bilirkisi görüsleri olmak üzere toplanan belgeler ve mantık yolu bir bütün olarak ele alındıgında Dr. Ugur Tavsanoglu hakkında: kurumda devamlı huzursuzluk çıkarması yetmiyormus gibi baska personelleri görevleri engellemesi bir yana; soyut olarak hipokrat yeminine ve deontoloji nizamnamesine uymaması ve bunlar baglayıcı degil demesi insanlık ve vicdan duygularının sorgulandıgı bir pozisyona düsmesi halini aldıgından sözün bittigi asamaya geldigi söz söyleme sırasının hukuka kaldıgı realitesi göz önüne alındıgında; somut delil olarakta tedavi edilmezse ölümcül bir hastalık olan bronkopnomöni hastalıgına yakalanan 8 aylık bir bebek ile yine ilaçlarına ara verdigi takdirde seker koması, beyin kanaması ve kalp krizi geçirip ölmesi ve skandal olabilecegi riskine karsı bunları kaderleriyle bas basa bırakarak riske atmasına sebep olan bir doktorun hem kisileri magdur etmesi hem de toplumu asıların bozulması ve çocukların hastalıklara karsı korumasız kalması ve hatta organ kaybı riskine soktugu, ilçede sadece 10 adet olan tbc hastalarını belli bir süre tedavi ve takip etmedigi zaman ölümcül olan ve toplumda salgın halini alması riskine sebep oldugu, riske atarak 7 kere TCK 257. maddesine göre görevini kötüye kullandıgından idari yönden aile hekimligi yönetmenligine uymadıgından ve aile hekimligi sartlarını defalarca ihlal ettiginden sözlesmesinin fesh edilmesi , adli yönden de sorusturma izni verilmesi gerektigi..." görüs ve kanaatine varıldıgı, dava konusu islemin hukuka uygun oldugu ileri sürülerek davanın reddi gerektigi savunulmaktadır.

TÜRK MILLETI ADINA
Karar veren Van 3. Idare Mahkemesince, durusma için önceden belirlenip taraflara teblig edilen 07/01/2021 tarihi saat 10:00'da yapılan durusmaya davacının bizzat geldigi, davalı idareyi temsilen ise Av. Dilek Korucu'nun geldigi, görülmüs olup, taraflara usulüne uygun söz verilip açıklamaları dinlenildikten sonra durusmaya son verilerek, dava dosyası incelenerek isin geregi görüsüldü:

Dava; Hakkari Ili, Yüksekova Ilçe Saglık Müdürlügüne baglı 6 No.lu Aile Saglıgı Merkezi'nde aile hekimi olarak görev yapan davacı tarafından, Aile Hekimligi Ödeme ve Sözlesme Yönetmeligi'nin 13/5'inci maddesi geregince, 20/05/2019 tarihinden itibaren 2 ay süreyle sözlesmesinin askıya alınmasına iliskin Hakkari Valiligi Il Saglık Müdürlügü'nün 31/05/2019 tarih ve 17453221/903 sayılı isleminin iptali istemiyle açılmıstır.

5258 sayılı Aile Hekimligi Kanununun 1. maddesinde, bu Kanunun amacının, birinci basamak saglık hizmetlerinin gelistirilmesi, birey ihtiyaçları dogrultusunda koruyucu saglık hizmetlerine agırlık verilmesi, kisisel saglık kayıtlarının tutulması ve bu hizmetlere esit erisimin saglanması amacıyla aile hekimligi hizmetlerinin yürütülebilmesini teminen görevlendirilecek veya çalıstırılacak saglık personelinin statüsü ve malî hakları ile hizmetin esaslarını düzenlemek oldugu belirtilmis, 3. maddesinde, Saglık Bakanlıgının, Bakanlık veya diger kamu kurum veya kurulusları personeli olan uzman tabip, tabip ve aile saglıgı elemanı olarak çalıstırılacak saglık personelini, kendilerinin talebi ve kurumlarının veya Bakanlıgın muvafakatı üzerine, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile diger kanunların sözlesmeli personel çalıstırılması hakkındaki hükümlerine baglı olmaksızın, sözlesmeli olarak çalıstırmaya veya bu nitelikteki Bakanlık personelini aile hekimligi uygulamaları için görevlendirmeye yetkili oldugu, ihtiyaç duyulması halinde, kamu görevlisi olmayan uzman tabip, tabip ve aile saglıgı elemanlarının da sözlesme yapılarak aile hekimligi uygulamalarını yürütmek üzere çalıstırılabilecegi kuralına yer verilmistir.

Anılan Kanunun 8. maddesine dayanılarak yürürlüge konulan Aile Hekimligi Ödeme ve Sözlesme Yönetmeligi’nin ‘Sözlesmenin yetkili merci tarafından sona erdirilmesi’ baslıklı 13. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, “Eczane veya medikal firmaları, beserî ilaç firmaları veya özel saglık kurulusları gibi meslegi ile ilgili alanlarda faaliyet gösteren gerçek kisiler veya özel hukuk tüzel kisilerinin temsilcileri ile etik dısı haksız çıkar iliskisinde bulunuldugunun tespit edilmesi” ve (h) bendinde, “657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 inci maddesinin birinci fıkrasının (E) bendinde yer alan fiil ve hâllerin islendiginin tespit edilmesi.” hâllerinde, sözlesmeyle çalıstırılan aile hekimi ve aile saglıgı elemanının sözlesmesinin, feshi gerektiren fiilin kisiye tebligi tarihinden itibaren yedi gün içinde alınan savunmalar uygun görülmedigi takdirde, vali tarafından herhangi bir ihbar veya ikaza gerek duyulmadan sona erdirilecegi belirtilmis, aynı maddenin besinci fıkrasında ise, birinci fıkranın (g) ve (h) bentlerine münhasır olmak üzere, aile hekimligi hizmetlerinin gerektirdigi hâllerde, görevi basında kalmasında sakınca görülen aile hekimleri ve aile saglıgı elemanlarının, Saglık Bakanı, Türkiye Halk Saglıgı Kurumu Baskanı, vali, Bakanlık saglık denetçileri veya Türkiye Halk Saglıgı Kurumu saglık denetçileri tarafından en fazla iki aya kadar sözlesmeleri askıya alınmak suretiyle görevden uzaklastırılabilecegi, bu süre içinde tamamlanacak idari sorusturma neticesinde ilgililerin anılan bentlerde yer alan fiilleri isledikleri sabit görülür ise sözlesmelerinin sona erdirilecegi, aksi hâlde ilgililerin görevlerine iade edilecegi, sözlesmenin askıda oldugu süre zarfında, müdürlükçe pozisyona geçici görevlendirme yapılacagı ve sözlesmeli aile hekimi ile görevlendirilen aile hekimine 17 nci maddeye göre, sözlesmeli aile saglıgı elemanı ve görevlendirilen aile saglıgı elemanına ise 20 nci maddeye göre ödeme yapılacagı kurala baglanmıstır.

Dava dosyasının incelenmesinden; Hakkari ili, Yüksekova Ilçe Saglık Müdürlügüne baglı 6 No.lu Aile Saglıgı Merkezi'nde aile hekimi olarak görev yapmakta davacının, diger aile hekimi olan kisinin askerlik vazifesini yapmak için görevinden ayrıldıgı ve bu kisiye baglı olan hastaları muayene etmedigi ve periyodik olarak ilaçlarını vermedigi dolayısıyla görevini ihmal ettiginden bahisle hakkında baslatılan idari sorusturmanın selameti açısından, görevden uzaklastırılmasına iliskin islemin tesis edilmesi üzerine anılan islemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldıgı anlasılmaktadır.

Yukarıda ayrıntısına yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; 5258 sayılı Aile Hekimligi Kanununun 8'inci maddesine dayanılarak yürürlüge konulan Aile Hekimligi Ödeme ve Sözlesme Yönetmeligi’nin 13'üncü maddesinin 5'inci fıkrasında; aile hekimligi hizmetlerinin gerektirdigi hâllerde, görevi basında kalmasında sakınca görülen aile hekimlerinin, Saglık Bakanı, Türkiye Halk Saglıgı Kurumu Baskanı, vali, Bakanlık saglık denetçileri veya Türkiye Halk Saglıgı Kurumu saglık denetçileri tarafından Yönetmeligin birinci fıkrasının (g) ve (h) bentlerine münhasır olmak üzere, en fazla iki aya kadar sözlesmelerinin askıya alınmak suretiyle görevden uzaklastırılabilecegi belirtilmis olup, sayılan sınırlı haller dısında görevden uzaklastırmanın mümkün olmadıgı düzenleme altına alınmıstır.

Uyusmazlıkta; dava konusu görevden uzaklastırma isleminin sebep unsurunun, 13/05/2019 ile 17/05/2019 tarihleri arasında, askerlik vazifesini yapmak için görevinden ayrılan aile hekimine kayıtlı olan hastaların aile hekimligine basvurusu üzerine, davacının, bu hastaları muayene etmemesi dolayısıyla hekimlik vazifesinin gereklerini yerine getirmemesi hususu oldugu anlasılmaktadır.

Bu durumda; 5258 sayılı Yasaya göre 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile diger kanunların sözlesmeli personel çalıstırılması hakkındaki hükümlerine baglı olmaksızın, çalıstırılan aile hekimleri ve aile saglıgı elemanları hakkında uygulanacak görevden
uzaklastırma müessesesinin sadece Aile Hekimligi Ödeme ve Sözlesme Yönetmeligi’nin 13/5. maddesinde gösterilen haller nedeniyle görevi basında kalmaları halinde dogması olası sakıncaları önlemek, hizmetin verimli ve dogru bir biçimde yürütülmesini temin etmek amacıyla uygulanacak ihtiyati bir tedbir niteliginde oldugu göz önüne alındıgında, aile hekimlerinin sözlesmesinin askıya alınmak suretiyle görevden uzaklastırılabilecekleri hallerin yönetmelikte tahdidi olarak sayıldıgı, bu hallerin yalnızca eczane veya medikal firmalarla haksız çıkar iliskisinde bulunulması ya da Devlet Memurları Kanununda yer alan devlet memurlugundan çıkarma cezasını gerektiren fiillere mahsus oldugu, olayda, görevden uzaklastırma isleminin sebep unsurunun, sayılan haller arasında yer almadıgı dolayısıyla mevzuatın aradıgı tipiklik sartının gerçeklesmedigi anlasıldıgından, dava konusu islemde sebep unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadıgı sonucuna varılmıstır.

Açıklanan nedenlerle; Dava konusu islemin iptaline,